Thesis_info

تبیین و تحلیل سازگاری نظریه انحصارگرایی دینی و مدارا از دیدگاه تشیّع

چکيده
مسأله¬ي انحصار حقانيت در يک دينِ خاص از جمله مسائلي است که مورد توجه تمامي اديان بوده است و در تمامي ادوار تاريخ، هر ديني همواره حقانيت را در انحصار خويش دانسته و تنها خود را بر حق معرفي کرده است. اسلام نيز از اين قاعده مستثني نبوده، هم خود را دين اتم و اکمل معرفي مي¬کند و هم حقيقت را منحصرا در قلمرو تعاليم خويش دانسته است.
در اين ميان، برخي پيروانِ اديان با انحصار حقانيت در دين خود و در نتيجه، اختصاص رستگاري و نجات به پيروان همان دين، اِعمالِ خشونت نسبت به پيروان ديگر اديان را در دعوت به دين خود مجاز مي¬دانند چه؛ به نظر اينان انحصار حقانيت دريک دين مستلزم انحصار مدارا بين پيروان همان دين است.
مسأله¬ي داراي اهميتِ بسيار در اين بحث که مسأله¬ي پژوهش پيش رو را برساخته، تمايزي است که در دين مبين اسلام و به ويژه در تبيين شيعي آن در اين خصوص وجود دارد. به نظر مي¬رسد، مکتب اهل بيت(ع)(تشيع)، بدون دست برداشتن از ادعاي انحصار حقانيت، همواره پيروان خود را به تساهل و مدارا با هم نوعان فرامي¬خواند و دامنه¬ي مدارا را به تمامي پيروان ديگر اديان گسترش مي¬دهد. سخن در اين است که، ديني که حقانيت را منحصر در خود مي¬داند، چگونه مي¬تواند با پيروان ديگر اديان، راه مسالمت آميز را در پيش گيرد و آيا اين روش و رفتار، به ادعاي آن دين درباره¬ي حقانيت، خللي وارد نمي¬آورد؟
به نظر مي¬رسد مسائلي چند ازجمله تمايز ميان حوزه¬ي عمل و نظر کليد حل اين دشواري است. در اين تحقيق به روش تحليلي سعي مي¬شود با تأکيد بر تعاليم مکتب تشيع رابطه¬ي ميان اين دو آموزه يعني انحصارگرايي و مدارا تبيين شود و با توصيف مباني آن¬ها چگونگي جمع بين آن¬ها بيان گردد.
کليد واژه¬ها:
انحصارگرايي ديني، مدرا، همزيستي مسالمت¬آميز، تساهل و تسامح، مکتب تشيع، نجات.