Thesis_info



جزئیات پایان نامه انتخابی شماره 291

توجه: دریافت فایل الکترونیکی پایان نامه ها فقط برای افراد دارای مجوز قابل دسترس می باشد.

عنوان پایان نامه:

مرزشناسی تکبر و عزت نفس

نویسنده: سارا علیدوستی شهرکی
استاد راهنما: محمد هدایتی -
استاد مشاور:
استاد داور: محمدجواد فلاح - مجید ابوالقاسم زاده -
مقطع: کارشناسی ارشد
گرایش: اخلاق اسلامی
تاریخ دفاع: 21/09/1396
چکیده:

چکیده
در کاربردهای روزمره واژه‏ها و اصطلاحاتى وجود دارد كه در بافت‌های ویژه‌ای از کلام، هم‌معنایی یافته و به‌جای هم استعمال می‌شوند. دو واژه هنگامی هم‌معنا تلقی می‌شوند که مجموعه مشخصه‌های آن‌ها یکسان باشند. آن دو تنها در شرایط و هم‌نشینی‌های ویژه‌ای هم‌معنا می‌شوند و در بافت‌های دیگر کلام، این هم‌معنایی را از دست می‌دهند و در جنبه‌های ظریفی از یکدیگر متفاوت می‌شوند. تکبر و عزت‌نفس دو واژه‌ای هستند که گاه به تصور هم‌معنایی یکی پنداشته می‌شوند، بااینکه آن دو ـ و نیز مفاهیم مقابل آن‌ها یعنی تواضع و ذلت نفس ـ در گستره مفهومی خود، از محدودیت‌های معنایی برخوردار بوده و امکان هم‌نشینی یکسانی ندارند. برای این دو واژه تاکنون تبیین دقیق و تشریح جامعی صورت نگرفته و مرزهای علمی و عملی آن دو شناسایی نشده است؛ ازاین‌رو گاه بدون دقت و تأمل به‌جای هم پنداشته می‌شوند. تکبر، عزت‌نفس انگاشته می‌شود و به امید درک فضیلتش بی‌مهابا اعمال می‌شود، چنانکه گاهی تواضع، ذلت نفس توهم گشته و آدمی را از اجرای آن بازمی‌دارد. از سوی دیگر بعضی‌اوقات انجام فروتنی چنان با رفتارهای ذلیلانه خلط می‌شود که تبدیل به رذیلت می‌گردد و عزیزشماری نفس آن‌قدر مشتبه می‌شود که تظاهرات متکبرانه را به همراه می‌آورد. بدین منظور جهت مرزشناسی تکبر و عزت‌نفس و تبیین جایگاه دقیق آن دو، به بررسی ابعاد مفهومی، مبانی، عوامل و آثار هریک پرداخته‌شده و سپس وجوه اشتراک و افتراق آن‌ها مورد ارزیابی قرارگرفته است. مقایسه این دو واژه نشان می‌دهد که در بعد مفهومی، عزت و کبر از نوعی امتیاز و بزرگی برخوردار هستند؛ درحالی‌که امتیاز عزتمند، مرتبط با کرامت ذاتی انسان است ولی امتیاز متکبر توهمی بیش نیست. در بعد مبانی، اندیشه متکبر بر اساس باورهای نادرست نسبت به خدا، انسان، ارزش و معرفت شکل‌گرفته و منجر به شقاوت او می‌شود؛ ولی عزتمند باور و اعتقادات صحیحی دارد که سعادتمندی او را تضمین می‌کند. در بعد عوامل، مبدأ تكبر، عجب، احساس ذلت، ستایش و حسد است. درنتیجه، محور اعمال متکبر، خود حیوانی اوست. در مقابل، مبدأ عزت‌نفس، اطاعت از خدا، تقوا، قناعت و اعتماد به ‌نفسی است که خداوند آن را کرامت بخشیده است. نهایتاً در بعد آثار، تکبر به‌عنوان یکی از رذائل اخلاقی، نتیجه‌ای جز پیامدهای مهلک، نخواهد داشت؛ ولی فضیلت عزت‌نفس، دربرگیرنده فواید متعددی است که فرد را به کمال و سعادت سوق می‌دهد.
واژگان کلیدی
تکبر، عزت‌نفس، کرامت، تواضع، ذلت نفس.