Thesis_info

کاربست مبانی معرفت شناختی حکمت متعالیه در هنر موسیقی

چکيده
مفهوم موسيقايي يا محتواي «موسيقي متعالي»، همان نفس‌الامر محتواي موسيقي است. درک اين محتوا ادراکي حضوري و مطابق با واقع است. از اين رو اتصاف آن به صدق و کذب، بي معنا بوده است و مطابقت آن با نفس الامر، بديهي شمرده مي‌شود. اين محتوا که متأثر از مباني معرفت‌شناختي حکمت متعاليه است، با حاکميت عقل متعالي بر ديگر قواي ادراکي نفس و در پي اتصال عقل مستفاد به عقل فعال حاصل مي‌شود. از اين رو به تمامه شکوفايي و فعليت در عقلانيت را به نمايش مي‌گذارد. ادراک حضوري مفهوم موسيقايي در زمره ادراکات بديهي است و از آن جا که «ادراک» در اين مکتب، معادل با وجود است، به تبع قاعده تشکيک وجود، به تناسب مراتب نفوس، محتواي موسيقي نيز از ديدگاه حکمت متعاليه داراي مراتب و متصف به وصف «داني» و «عالي» خواهد بود. قطعا محتواي «موسيقي متعالي» از اعلي درجه غنا و عقلانيت برخوردار خواهد بود.
نفس الامر در مورد فرم موسيقي متعالي نيز همان «زيبايي» در ساختار و فرم آن است. اين فرم که به تبع حاکميت عقل متعالي بر ديگر قواي ادراکي نفس از جمله وهم، حاصل مي‌آيد، فرمي در نهايتِ اعتدال و لطافت خواهد بود. «زيبايي» در حکمت متعاليه، معادل با «وجود» است و امري اصيل قلمداد مي‌شود. پس درک آن نيز همچون درک «وجود»، درکي حضوري و داراي بداهت است. بنابراين تطابق با واقع در اين جا نيز محرز مي‌باشد. به دليل حضوري بديهي و بودن اين ادراک، نمي‌توان درک زيبايي فرم موسيقي را متصف به صدق و کذب دانست. وليکن مي‌توان با توجه به ادراک مراتب زيبايي، فرم موسيقي را نيز متصف به وصف «عالي» و «داني» کرد. قطعا فرم «موسيقي متعالي» با وجود ويژگي «اعتدال»، در اعلي درجه زيبايي خواهد بود.
واژگان کليدي
مباني معرفت شناختي، حکمت متعاليه، هنر، موسيقي.