Thesis_info



جزئیات پایان نامه انتخابی شماره 543

توجه: دریافت فایل الکترونیکی پایان نامه ها فقط برای افراد دارای مجوز قابل دسترس می باشد.

عنوان پایان نامه:

نقش و جایگاه قوه خیال در تهذیب اخلاق

نویسنده: محمد حسن مهدی پور
استاد راهنما: محمدجواد فلاح -
استاد مشاور: اکبر میرسپاه -
استاد داور: مجید یزدی -
مقطع: کارشناسی ارشد
گرایش: اخلاق اسلامی
تاریخ دفاع: 02/02/1396
چکیده:

چکیده
انسان موجودی متشکل از قوای متعدد جسمی و روحی است. بین قوای روحی، قوّه خیال از ویژگی‌ها و قابلیت‌های منحصربه‌فردی برخوردار است. تبیین خصوصیت¬ها و توانایی¬های این قوّه در علم فلسفه و عرفان صورت گرفته است. در علم اخلاق بحث راجع به قوّه خیال، خیلی محدود و بیشتر صبغه فلسفی و عرفانی و در مواردی معنی عرفی به خود گرفته است. به خاطر منشأ بودن قوا در ایجاد افعال و صفات متصف به خوب و بد، ضرورت داشت جایگاه و نقش قوّه خیال در اخلاق بررسی و تبیین شود و حال‌آنکه به این امر پرداخته نشده است. متفاوت بودن مبانی رویکردهای مشهور اخلاق در تقسیم قوا، باعث شده تعریف جامع و کاملی از تقسیم‌بندی قوا در اخلاق در دسترس نباشد. در علم اخلاق غالباً سه قوّه عقل، غضب و شهوت بررسی‌شده و اکثر صفات اخلاقی را بر اساس قانون اعتدال به این سه قوّه ارجاع می‌دهند به همین خاطر جایگاهی برای قوّه خیال در اخلاق گنجانده نشده و به‌تبع آن به نقش این قوّه در اخلاق، بر اساس صدور و قبول صفات و افعال پرداخته نشده است. مبانی علم النفس حکمت متعالیه، تحلیلی برهانی و متعالی از قوّه خیال دارد. رویکرد دین در اخلاق به خاطر منشأ وحیانی¬اش، مبرّا از هرگونه اشتباه و خطاهای علمی و بشری است. تلفیق رویکرد دینی با مبانی برهانی و متعالی حکمت متعالیه در بحث قوا و بالخصوص قوّه خیال و مراتب نفس، می¬تواند راهکار جدید و جامعی در ارائه اصلاح و تهذیب اخلاق باشد. یکی از مراتب سه‌گانه نفس انسان، مرتبه خیالی انسان است. مبادی تمام افعال اختیاری انسان، متشکل از سه اصل مهم تصور فعل، ایجاد شوق و فعلیّت اراده است. تصور تمام مبادی افعال اخلاقی از مرتبه خیالی نفس صادر می‌شود. این مرتبه تحت تأثیر و تأثر عوامل درونی و بیرونی مختلفی قرار دارد و همین عوامل، مستقیم یا غیرمستقیم منشأ صدور افعال اخلاقی می‌شود. شناخت و اصلاح تک‌تک این عوامل در تهذیب اخلاق ضرورت دارد. سه عامل اصلی که در انحراف و فاسد کردن ادراکات و تحریکات مرتبه خیالی نفس تأثیر بسزایی دارد؛ دنیا، شیطان و هوای نفس است و سه عامل اصلی در تهذیب مرتبه خیالی نفس؛ تفکر دائم و اصولی، مراقبه¬ی همیشگی و تمام بُعدی و فعلیّت دادن مراتب نظری و عملی عقل است.
واژگان کلیدی
قوّه خیال، جایگاه قوّه خیال، نقش قوّه خیال، مرتبه خیالی نفس، تهذیب اخلاق.