Thesis_info

بررسی تطبیقی اصالت فرد و جامعه از دیدگاه شهید صدر و آیت الله مصباح

چکیده
یافتن شناختی صحیح نسبت به حیات اجتماعی و نقش و رسالت انسان در آن ساحت تنها در صورت اصلاح روابط و تصحیح مناسبات میان فرد و جامعه رشد و تکامل پیدا می¬کند. بحث از «اصالت فرد و جامعه» بحثی فلسفی است و در قلمرو دانش فلسفۀ علوم اجتماعی قرار دارد به این سبب هم فیلسوفان و هم جامعه¬شناسان، به بحث در این حوزه پرداخته¬اند. بحث فلسفی از اصالت فرد و جامعه، در میان فیلسوفان مسلمان به‌ویژه شهید صدر (ره) و آیت¬الله مصباح یزدی، افزون بر روش عقلی، به روش نقلی نیز پیگیری شده است. آنان به‌عنوان یک فیلسوف، موضوع اصالت فرد و جامعه را دنبال کرده¬اند؛ اما به‌عنوان عالم دینی، درصدد بیان نظر دین برآمده و دیدگاه خویش را به قرآن منسوب نموده¬اند. بررسی تطبیقی و کشف نقاط اشتراک و افتراق میان دیدگاه شهید صدر (ره) و آیت¬الله مصباح یزدی، با استعانت از روش نظری، توسعه¬ای و به¬صورت مسئله محور، روشن می¬کند که شهید صدر (ره) در عین اعتقاد به اصالت فرد و نفی وجود عینی و مستقل جامعه، به مرگ و حیات آن اعتقاد دارد. آیت¬الله مصباح یزدی نیز در عین باور به اصالت فرد، برای جامعه وجودی اعتباری قائل¬اند. به¬عبارت¬دیگر ایشان اصالت فردی مقیداند به این معنا که جامعه وجود مستقل ندارد و تنها افراداند که وجود عینی و حقیقی دارند، ولی ازآنجایی‌که افراد مانند اجزای یک کارخانه و یک ماشین که در یک رابطه علی و معلولی مکانیکی، آثار و حرکاتشان به یکدیگر گره خوره است، به نحو وابستگی در جامعه حضور دارند. باوجود اشتراکات فراوان میان نظر شهید صدر (ره) و آیت¬الله مصباح یزدی نقاط افتراق ناچیزی نیز در نظرگاه ایشان وجود دارد. در بحث تأثیر فرد بر جامعه شهید صدر (ره) و آیت¬الله مصباح یزدی، مهم-ترین و اساسی¬ترین تأثیر را در جهان¬بینی و ایدئولوژی یا به بیان شهید صدر (ره) ایده آل‌ها می¬دانند.
واژگان کلیدی
فرد، جامعه، اصالت، وحدت، اتحاد، ترکیب، شهید صدر (ره) و آیت¬الله مصباح یزدی.