Thesis_info

معماری از منظر آیات و روایات

چکيده
پژوهش پيش‌رو تلاش کرده است تا يکي از جلوه‌هاي فرهنگ و تمدن اسلامي، يعني هنر و معماري را با تکيه بر آيات و روايات مورد واکاوي قرار دهد. بدان معنا که نويسنده مي‌کوشد تا مؤلفه‌هاي معماري از منظر قرآن و سنت اصيل اسلامي را بازيابي نمايد. ضرورت چنين پژوهشي با توجه به غناي متون ديني در اين زمينه و همچنين کاربردي بودن اين موضوع براي ساخت فرهنگ و تمدن همه‌جانبه و در عين حال نوين اسلامي، کاملاً روشن است. لذا با جمع‌آوري فيش‌هاي مطالعاتي و تحليل گزارش‌هاي مستند و تکيه بر روش‌هاي کتابخانه‌اي به مهم‌ترين رويکردهاي قرآن و سنت در زمينه معماري توجه شده است.
به نظر مي‌رسد که در يک نگاه کلان دين اسلام نسبت به جنبه‌هاي گوناگون زندگي اعم از مادي و معنوي توجه داشته و گاه حتي به کوچک‌ترين جزئيات زيست انساني واکنش نشان داده است.
اين رويکرد در موضوع معماري نيز کاملاً قابل مشاهده است و لذا با يک دسته‌بندي مي‌توان به مباني، اصول و عناصر معماري از نگاه اسلام اشاره کرد.
بنابر آنچه گفته شد، کمال طلبي، آرامش خواهي، امنيت طلبي و زييايي گرايي را مي‌توان به عنوان مهم‌ترين مباني و زيرساخت‌هاي نظري انسان شناختي معماري و مسائلي همچون امنيت، وسعت، رعايت حقوق ديگران، زيبايي و پرهيز از اسراف و تجمل گرايي و عنايت به حيا و حجاب و عدم اشراف بر حريم ديگران را از مهم‌ترين اصول معماري قلمداد کرد. چنان که عناصر چهارگانه معماري يعني آب، خاک، نور و فضاي سبز هم با نگاه به رويکرد اسلام مورد کنکاش قرار گرفته‌اند. شايد بتوان در يک برآيند کلي چنين گفت که اسلام در عين عنايت به معماري و جزئيات آن، نگاهي ارزشي بدان داشته و در عين توصيه به اصول معماري و اتقان بنا، از تجمل‌گرايي، تفاخر و ديگر آسيب‌هاي معماري بر حذر داشته است. چنان‌که مهم‌ترين مولفه‌هاي اعتقادي مسلمانان در شاهکارهاي معماري به‌جاي‌ مانده از دوره اعتلاي تمدن اسلامي به چشم مي‌خورد.
واژگان کليدي
معماري، اسلامی، آیات و روایات، زیبایی، ساخت‌وساز، بنا، فضاي سبز.