گزارش برگزاری کرسی ترویجی «بررسی و نقد نظریه رنجمندی انسان با رویکرد قرآنی»

به حول و قوه الهی کرسی ترویجی «رنجمندی انسان از دیدگاه قرآن کریم» روز چهارشنبه ۲۹ بهمن ۱۳۹۹ ساعت ۱۰ الی ۱۲ با حضور ارائه‌کننده محترم جناب آقای دکتر گرامی استادیار دانشگاه معارف اسلامی، دبیر علمی کرسی جناب آقای دکتر فلاح دانشیار دانشگاه معارف اسلامی، ناقدان حجت‌الاسلام آقای دکتر عبداللهی استادیار مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران و حجت‌الاسلام آقای دکتر منصوری استادیار دانشگاه معارف اسلامی در سالن امام رضا(علیه السلام) دانشگاه معارف اسلامی بر گزار گردید.
در این جلسه ابتدا جناب آقای دکتر گرامی به ارائه دیدگاه خود در باب رنجمندی انسان در قرآن کریم پرداختند و با بیان این مقدمه که رنجمندی انسان همواره مورد دغدغه فیلسوفان و اصحاب فکر بوده است بیان کردند که بسیاری از صاحبنظران در باب رنجمندی انسان قائل به این دیدگاه هستند که در حیات انسان غلبه با رنج‌ها بوده است و انسان در همه دوران حیات خود با رنج و دشواری دست و پنجه نرم کرده است.
پرسش اساسی ایشان درمسئله‌ای که طرح نمودند بر این استوار شده است که از دیدگاه قرآن رنجمندی انسان چگونه قابل تفسیر است؟ آیا می‌توانیم قائل شویم که قرآن، دیدگاه برخی صاحبنظران که غلبه را بر رنجمندی انسان می‌دانند، صحه گذاشته یا دیدگاهی غیر از این مطلب را می‌توان از قرآن کریم استنباط نمود؟
ایشان با تقسیم آیات الهی به دو محور، برخی از آیات را موید دیدگاه غلبه رنجمندی می‌دانند و برخی آیات دیگر را در تنافی با غلبه رنجمندی انسان بیان کردند و ضمن تبیین دیدگاه اول که با محوریت آیه ۴ سوره بلد «لقد خلقنا الانسان فی کبد» صورت گرفته است، آیات دسته دوم که غلبه را با عدم رنجمندی و بهرمندی انسان از نعمات می‌دانند را بر اساس توجیهاتی می‌پذیرند.
ایشان به چهار دسته از توجیهات اشاره می‌کنند که می‌تواند این دو دسته از آیات را با هم قابل جمع دانسته وعدم غلبه رنجمندی را از آن استنباط نمود.
جناب آقای دکتر عبداللهی در پاسخ به دیدگاه طرح شده اشکالاتی وارد دانستند از جمله ابهام در برخی مفاهیم مثل رنج، نعمت، لذت و الم و بیان داشتند آنچه موجب رنج انسان است توجه و معرفت به متعلق رنج است و در مرحله‌ای فراتر زمانی که رنج برای انسان حاصل شود و در وجود انسان محقق شود، می‌تواند رنج یا الم یا شادی را درک کند. از سویی قرار دادن رنج و نعمت در مقابل یکدیگر برای توجیه عدم غلبه رنج صحیح نیست.
آقای دکتر گرامی در پاسخ ضمن اشاره به این مطلب که ما در صدد پاسخ به سطح عموم جامعه هستیم و در یک سطح عمومی از بحث می خواهیم ببینیم غلبه با رنج است یا لذت، سعی کرده‌ایم دیدگاه عرفی قرآن در این باب را مد نظر قرار دهیم.
جناب آقای دکتر منصوری نیز با بیان اینکه برخی مفاهیم لغوی و اصطلاحی نیازمند تبیین بیشتر هستند. ادعای ارائه کننده محترم را بر احصای مفسران در تبیین معنای کبد در آیه ۴ سوره بلد را ناتمام دانستند و بیان داشتند که بر اساس مباحث قرآنی، رنج‌ها و سختی‌ها خود مصداقی از نعمات الهی هستند و قرار دادن ایندو در برابر یکدیگر شایسته نیست.
جناب آقای دکتر گرامی ضمن بیان اینکه ما سعی کرده‌ایم به معانی غالب از دیدگاه مفسران توجه کنیم و کمتر به موارد شاذ پرداخته‌ایم، بیان کردند که در بیان آیات قرآن ما مسئله رنج و سختی را با مصادیقش چیزی غیر از نعمت‌های الهی که همراه با ویژگی‌های خاص و لذتبخش است، می‌دانیم.
در نهایت این کرسی علمی با پاسخ به سوالات حضار و نیز جمع‌بندی و دسته‌بندی مباحث از سوی دبیر علمی محترم کرسی جناب آقای دکتر فلاح پایان پذیرفت.