گزارش جلسه دفاع رساله سرکار خانم فاطمه نادری پاریزی

به حول و قوه الهی جلسه دفاع رساله سرکار خانم فاطمه نادری پاریزی، مقطع دکتری، رشته مدرسی معارف اسلامی گرایش اخلاق اسلامی شنبه ۰۵ تیر ۱۴۰۰ ساعت ۱۴ در دانشگاه معارف اسلامی برگزار گردید.

موضوع رساله: شأن مادری و چالش‌های اخلاقی آن با رویکرد اسلامی.
استاد راهنما: جناب آقای دکتر محمدجواد فلاح.
اساتید مشاور: حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر سیدحسین رکن‌الدینی و سرکار خانم دکتر اقدس یزدی.
اساتید داور: حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر مسعود آذربایجانی، حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر محمد هدایتی، حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر علی پاکپور.

جلسه دفاع، پس از قرائت چند آیه از کلام‌الله مجید و اعلام برنامه توسط استاد محترم راهنما شروع و سپس دانشجو به ارائه گزارشی از رساله و انجام اصلاحات درخواستی اساتید محترم داوران در جلسه پیش‌دفاع پرداخت.
در ادامه داوران محترم به نقد رساله پرداخته و نظرات خودشان را مطرح نمودند و بعد دانشجو و اساتید محترم راهنما و مشاور به نقد داوران پاسخ داده و یا برخی را پذیرفتند تا اصلاح شود. سپس اساتید به جهت ارزشیابی رساله به شور نشسته و نمره را مشخص نمودند. به بعد از آن صورتجلسه توسط استاد محترم راهنما قرائت و در آخر سوگندنامه توسط دانشجو خوانده شد.

چکیده رساله
شأن مادری حاکی از ویژگی‌هایی برای زنان است به‌گونه‌ای که فاعل‌های اخلاقی اعم از خود مادر و دیگران را وادار به رعایت الزامات اخلاقی در مقابل مادر می‌کند. این ارزشمندی می‌تواند بر اساس ویژگی‌های خاص وجودی مادر در اعمال اختیاری و رفتارهای ایثارگرانه باشد، یا بر اساس توصیه‌ها و تصویر ارزشمدارانه‌ای است که در منابع دینی منعکس شده است. از سویی وجدان، فطرت و عقل نیز تأییدکننده چنین شأن اخلاقی برای مادران است. در مقابل چنین دیدگاهی برخی معتقدند نیازهای جسمی، روحی، عاطفی و اجتماعی زنان به‌عنوان یک ضرورت برای آنها با چنین شأنی در تنافی است و مادربودن را از منظر اخلاقی با دشواری‌هایی روبرو می‌کند. در این رساله به روش توصیفی ـ تحلیلی و با تأکید بر آموزه‌های اسلامی ضمن تبیین شأن اخلاقی مادر به برخی از مهم‌ترین چالش‌ها در این زمینه خواهیم پرداخت و پاسخ‌هایی برای آن ارائه خواهد شد. این چالش‌ها با دو محور صورت گرفته، یکی بعد فردی که براساس آن برخی سلامت جسمی و روانی، عده‌ای رفاه‌طلبی و برخی تعالی معنوی زن را بر مادری ترجیح می‌دهند. محور دوم استدلال‌ها بر اساس نیازهای اجتماعی زنان شکل گرفته؛ چرا که به باور عده‌ای ادامه تحصیل و اشتغال زنان نسبت به مادری برایشان اهمیت و ارزش بیشتری دارد. در پاسخ به چنین چالش‌هایی و با تحلیل استدلال‌های موافق و مخالف می‌توان بر اساس مبانی چون کرامت انسان و پذیرش اصل تفاوت‌ها در زن و مرد و ویژگی‌های جسمی، روحی و رفتاری زنان در مقابل دیدگاهی که مادرشدن را در تنافی با منافع فردی و اجتماعی مادر می‌داند، به نفع مادری و شأن مادری دلایلی ایجابی و سلبی ارائه کرد. نتیجه آن‌که مادری ضمن آن‌که با اقتضائات روحی و جسمی و نیازهای واقعی زن هماهنگ است نسبت به شئون عارضی دیگر چون اشتغال، تحصیل و دیگر فعالیت‌های جانبی ترجیح دارد. هم¬چنین مادرشدن با حس زیبایی‌شناختی زن در تعارض نبوده و می‌تواند تأمین‌کننده سلامت جسمی و حافظ زیبایی و کمالات ظاهری و معنوی زنان شود. از سویی ورود زنان به مشاغل مختلف و حضور در اجتماع اگر هم‌سو و هماهنگ با نقش مادری آنان نباشد، باعث لطمه‌های بسیاری به زنان و فرزندانشان خواهد شد. زنان اگر با حمایت و مساعدت خانواده و محوریت نقش‌های اصلی چون مادری بتوانند به مسئولیت‌های اجتماعی و شغلی خود عمل کنند، در این صورت می‌توان بین آن‌ها جمع نمود. با توجه به ادله فطری، عقلی و نقلی در شرایط تعارض، شأن مادری بر دیگر نقش‌های مادران چون اشتغال و تحصیل ترجیح دارد.

واژگان کلیدی
شأن اخلاقی، شأن مادری، چالش اخلاقی، استدلال اخلاقی، موافقان مادری، مخالفان مادری.