Thesis_info

علل ناپایداری و عدم گسترش تشیّع در آندلس

چکیده
با تسلط مسلمانان بر اندلس، به مرور آئين و فرهنگ اسلامي در ميان ساكنان آنجا گسترش يافت . با اين همه به ‌رغم آنكه اندیشه‌های مختلف دینی و گرايش هاي گوناگون مذهبي مجالي براي بروز و ظهور در اندلس (در دورة اسلامی) به دست آوردند، تشيّع در شمار معدود مذاهبي بود كه اساساً فرصتي براي بيان مباني اعتقادي خود به دست نياورد و به سبب وجود عواملي چند، راه برگسترش و تثبیت اندیشه‌‌های شيعي در اندلس بسته شد.پرسش اصلی در این پژوهش آن است که علل و عوامل عدم گسترش و ناپايداري تشيّع در اندلس چه بود و سياست ها و برنامه هاي حكمرانان اندلس خاصه امويان چه تأثيري در اين موضوع داشته است؟یافته های نگارنده در پاسخ به سؤال اصلی تحقیق از این قرار است که: اندلس از زمان فتح تا سرنگوني خلافت اموي در قرطبه ماهيتي اموي داشت كه سياست هاي خود را بر مبناي ناديده گرفتن حق اهل بيت استوار ساخته بود.امویان با حمايت همه جانبه از مذهب مالكي ، مجال هر گونه فعاليت را از ديگر مذاهب،خاصّه تشيّع سلب كردند.انکار حقایق شیعه و انتساب به یهودیّت و مسیحیّت، مبارزه فراگیر با حکومت های شیعی در خارج از اندلس، نگارش آثاری بر ضد شیعه و اعتقادات آنها و جلوگیری از انتشار هر گونه مطلبی درباره عاشورا، پوشاندن واقعیّات تاریخ تشیّع، تشویق به ردّیه نویسی در مسائل شیعی و سرکوب حرکت ها و قیام های شیعی همگی ازجمله اقدام های حکومت اموی بر ضدّ تشیّع در اندلس بود.اين اقدام ها باعث شد تا فعاليت ها و كوشش هاي پيروان تشيّع در اندلس به گونه اي آشكار محدود شده و شيعيان از بيان باورها و انجام مراسم مذهبي خود باز مانند.تنها پس از برافتادن امويان بود كه شيعيان فرصتي هر چند كوتاه به دست آورده،با تأسيس خلافت حمودي توانستند شمّه اي از حضور سياسي- فرهنگي خود را در اندلس نشان دهند.با این همه به دلیل دور ماندن آنها از مراکز علمی، نهاد ها و عالمان و نظریه پردازان دینی و مذهبی خود، آشنایی چندانی با مبانی فکری اندیشه های کلامی و فلسفی شیعه نداشتند.
این پژوهش بر اساس روش تحلیلی و با استفاده از منابع،مآخذ و مطالعات تاریخی صورت گرفت.از این رو پرداختن به علل و عوامل عدم گسترش و زمینه های ناکامی تبلیغات شیعیان در اندلس و نيز علل ناپایداری این مذهب در آن سرزمین موضوعی بدیع و پژوهشی نوآورانه بود که لزوم بررسی و تحلیل منابع تاریخی را ایجاب می کرد.
کلید واژگان:اندلس، علل عدم گسترش تشیع،بنی حمود،امویان اندلس