Thesis_info

چیستی و معیار صدق از دیدگاه ملاصدرا و کانت و تبیین لوازم اعتقادی آن

چکیده
رساله چیستی و معیار صدق را از نگاه دو فیلسوف بزرگ، ملاصدرا و کانت، بررسی می¬کند. معرفت‌شناسی نه تنها یکی از مهم‌ترین دانش‌های فلسفی و مبنایی‌ترین آن تلقی می‌شود، بلکه اساسی¬ترین پایه در رسیدن به گامهای بعدی نیز می¬باشد؛ به این معنا که اگر اصل معرفت انکار شود تمام دانش های انسان زیر سؤال می رود. هدف این تحقیق عمق بخشیدن به مقوله صدق و بررسی آن در دو حوزه متفاوت فلسفی است؛ به خاطر نوپا بودن این مسئله معرفت¬شناختی، و پیچیدگی در مباحث کانت، به ویژه نبود دیدگاهی نظام¬مند از او، نگارنده تصمیم دارد تا ابعاد، زوایا و مؤلفه های «صدق» را بررسی کند. روش تحقیق پایان¬نامه، توصیفی تحلیلی درباره چیستی و معیار صدق از دیدگاه ملا صدرا و کانت است. از طرفی نتایج به دست آمده در مورد چیستی صدق از منظر صدرالمتألهین همان مطابقت قضیه با واقع است؛ بنابراین او در باب معیار صدق مبناگراست. یعنی معتقد است همة گزاره¬ها و معرفت¬های انسان به گزاره¬های پایة بی نیاز از اثبات منتهی می¬گردد. از طرف دیگر کانت، معرفت شناسی را محصول مشترک ذهن و ارتسامات حسّی برگرفته از اشیای خارجی می¬داند. از نظر کانت، جای ذهن و عین باید عوض شود. برخی از شارحان از جمله نورمن کمپ اسمیت او را از مبدعان و بنیانگذاران انسجام گرایی معرفی کرده¬اند؛ که این دیدگاه مبتنی بر درون¬گرایی در معرفت است. معیاری که کانت به آن اشاره می¬کند، مطابقت واقع با ذهن است طوری که واقعیت، با استفاده از مقولات دوازده گانه بر ذهن منطبق می¬شود و مکانیزم شناخت را تبیین می¬کند. اما مهمترین لوازم اعتقادي ملاصدرا و کانت درباره صدق این است که ملاصدرا هستي شناسي را با معرفت شناسي پيوند می¬دهد وي معرفت را هم سنخ وجود بلکه عين وجود مي داند و اما برخی از لوازم اعتقادی معرفتی کانت درباره صدق این است که از نظر کانت علم را نبايد با وصف کاشفيت از واقع و نفس الامر تعريف کرد وآنچه به عنوان‏ معرفت در ذهن انسان صورت می‏بندد، دیگر تصویری‏ دست نخورده از عالم واقع و خارج نیست، بلکه تصویری‏ است ساختهء مشترک ذهن و عالم خارج،که آن را «پدیدار» یا «فنومن» می‏نامد.
واژگان کلیدی: معرفت، صدق، مطابقت، انسجام، صدرالمتألهین، کانت