Thesis_info

سیره سیاسی و فرهنگی امام موسی کاظم(ع) و زمانه او

چکيده
امام كاظم - عليه‌السّلام -‌ از يک طرف با سلطه و اختناق سياسي عباسيان روبه‌رو بود و از طرف ديگر، افتراقات و ديدگاه سياسي شيعيان و ظهور و بروز مذاهب مختلف فکري و کلامي، شرايط پيچيده‌اي را در جامعه‌ی اسلامي به وجود آورده بود.
مبناي انديشه‌ی سياسي امام، همچون پدران بزرگوارش؛ باور به تشکيل حکومت ديني بر پايه‌ی حاکميت الهي و نه انساني، و نفي حاکميت‌هاي خانداني، قبيله‌اي و قومي بود. بر اين مبنا بود که امام موضع‌گيري مي‌کرد و به بيان مواضع سياسي برگرفته از قرآن و سنّت حضرت رسول - صلي الله عليه و آله - که در تعارض با ماهيت خلافت عباسيان بود، مي‌پرداخت و در عين حال از تقابل آشکار سياسي در برابر خلفاي‌عباسي پرهيز مي‌کرد امّا اين کناره‌گيري از مواجهه با عباسيان، مانع از اتّخاذ مواضع اصولي و بيان معارف و ترويج فرهنگ ناب سياسي اسلامي نمي‌شد. به همين دليل هم، هارون، خليفه‌عباسي که مواضع و ديدگاه‌هاي آن حضرت را در تقابل با مشروعيت و مقبوليت خلافت خاندان عباسي مي‌ديد، ايشان را زنداني کرد و سرانجام به شهادت رساند.
انشعابات فرقه‌اي ‌اين دوره، ظهور و بروز مذاهب مختلف فقهي و کلامي و مباحث فکري و کلامي، مشکل ديگري بود که اتحاد و يكپارچگي شيعيان را تهديد مي‌کرد. از اين رو امام متناسب با اين شرايط، سياست‌هاي فرهنگي خود را سامان داد. به گونه‌اي که ايشان با مجاهدت خويش و کمک شاگردانش توانست شبهاتی که از سوي جريانات فقهي، کلامي و تفسيري ‌ايجاد شده بود، مرتفع نموده و راه روشني را فرا‌ روي جامعه‌ی اسلامي بگشايد.
با توجه به وجود دانشمندان عالم و متعهد فراوان گردِ امام، سازماندهي و اعزام آنان به شهرهاي مختلف و ارجاع شيعيان در موارد گوناگون به ايشان و ...، حضرت توفيقات بيش‌تري را نسبت به پدر و جد بزرگوارشان در جهت اشاعه و گسترش فرهنگ اسلام ناب، نشر احاديث و معارف اهل‌بيت کسب نمود که در اين تحقيق با مستنداتي به اثبات اين موضوع پرداخته شده‌ است.
روش تحقيق در اين پژوهش روشي توصيفي - تحليلي است.
واژگان کليدي: امام کاظم (ع)، سيره‌ی سياسي، سيره‌ی فرهنگي، خلفاي‌عباسي، زمانه، شيعيان، فرقه‌ها، زيديه.