Thesis_info



جزئیات پایان نامه انتخابی شماره 563

توجه: دریافت فایل الکترونیکی پایان نامه ها فقط برای افراد دارای مجوز قابل دسترس می باشد.

عنوان پایان نامه:

بررسی ادله حدوث زمانی عالم از منظر فخر رازی و ملاصدرا

نویسنده: سید محمد جواد سید هاشمی
استاد راهنما: محمد رضا امامی نیا -
استاد مشاور: سید محمد اسماعیل سید هاشمی -
استاد داور: سید احمد غفاری قره باغ -
مقطع: کارشناسی ارشد
گرایش: مبانی نظری اسلام
تاریخ دفاع: 28/06/1396
چکیده:


چکيده
مسأله حدوث يا قدم زماني عالم از مباحث مهم و محلّ نزاع بين حکما و متکلّمان بوده¬است. اکثر متکلمان اسلامي برحدوث زمانی عالم تأکید ورزیده و در مقابل آنان حکماي اسلامي، عقول و نفوس و افلاک و ماده اوليه عالم طبيعت را قدیم زماني ولی حادث ذاتی دانسته¬اند.
در بين متکلمان اسلامي فخر رازي، نظري متفاوت از متکلمان گذشته دارد. روش وي در آثارش روش سلبی است. او با طرح دلائل فلاسفه و متکلمان و نقد هر دو، تلاش مي¬کند عدم قطعيت ادله طرفين نزاع را نشان دهد. با بررسی نقدهای او بر ادله طرفین، به این نتیجه رسیده¬ایم که وی دلائل قدم زمانی عالم را از دلائل متکلمان بر حدوث زمانی عالم قوی تر می داند هر چند به طور صریح و قاطع نظر نمی دهد، البته وی در فهم برخی کلام حکما، قصور ورزیده است. اما ملاصدرا در باب حدوث زماني عالم روشی ایجابی دارد یعنی دنبال طرح نظریه¬ای است که به نزاع بین متکلمان و فلاسفه خاتمه دهد و مشکلات حدوث عالم را حل کند و آن را با شرع نیز تطبیق نماید. وی بر اساس مباني خاص خود بويژه حرکت جوهري، حدوث زمانی عالم را مسلم می¬داند. ملاصدرا در برابر دلائل فلاسفه بر قدم عالم و متکلمان بر حدوث عالم بر خلاف فخر رازی به ارزیابی تفصیلی دلائل نپرداخته¬است و به تحلیل لوازم باطل دیدگاه متکلمان بسنده کرده و قول فلاسفه پیشین را غیر منطبق با قرآن و سنت شمرده¬است. وی قلمرو حدوث را ما سوی¬الله دانسته¬است؛ ولی عقول را جزء مرتبه علمی خدا می¬داند اما فخر رازی در این تردید دارد که عقول و فرشتگان که جزء ماسوی الله هستند آیا مجرد تام اند که در این صورت نمی توان گفت جمیع ما سوی الله حادث زمانی هستند و یا جسمانی¬اند تا در نتیجه بتوان ما سوی الله را حادث زمانی دانست.
در مبادی تصوری حدوث زمانی، فخر رازی در اکثر مباحث، نظر قطعی نداده است. وی در بحث ماهیت زمان، نظرات فلاسفه پیشین مشاء و متکلمان را نقد می¬کند و زمان را کم منفصل و در جایی دیگر، جوهر مستقل می¬داند که به تبع حوادث، تغییر می¬یابد. اما ملاصدرا، در تعریف حرکت و زمان ابتدا همان تعاریف فلاسفه مشاء را ذکر می¬کند؛ ولی در ضمن تحقیق، تفاوت نظرش را با آنها نشان می¬دهد. وی در نهایت، حرکت و زمان را مفاهیمی اعتباری و منتزع از نحوه¬ی وجود سیال طبیعت می¬داند و حدوث زمانی را همان حصول تدریجی وجود عالم و افاضه دم به دم وجود به عالم طبیعت می¬داند نه مسبوقیت عالم به عدم در زمان گذشته چرا که قبل از عالم زمانی نیست؛ البته نسبت به اجزای عالم مسبوقیت به عدم زمانی وجود دارد به این معنا که در لحظه قبل، صورت جوهری فعلی نبوده و بعد از آن وجود یافته است. دلائل صدرا بر حدوث زمانی همان دلائل حرکت جوهری است.
واژگان کليدي
حدوث زماني، قدم زماني، حدوث عالم، حرکت جوهری، فخر رازي، ملاصدرا.