Thesis_info

بررسی ماهیت و کارکرد ایمان از دیدگاه قرآن کریم

چکيده
مفهوم و حقیقت ایمان از مفاهیم بسیار مهمی است، که در ساختار قرآن و دیگر منابع اسلامي به عنوان عالي‌ترين صفت نفساني هدايت‌گر مورد تأكيد فراوان واقع شده است و بیشتر متکلمان و مفسران در مورد چیستی و ماهیت آن سخن گفته اند. در باب حقيقت ايمان و شرايط آن نيز از ديرباز گفت وگوهاي دامنه داري در ميان پيروان مكاتب الهي ـ به ويژه متكلمان مسلمان ـ صورت گرفته است. در نگاه متکلّمان اسلامي ايمان عبارت است از تصديق و اذعان قلبي كه نوعي صفت و حالت نفساني نسبت به يك امر است. جايگاه تحقق ايمان نفس و قلب است اگرچه آثاري قولي و فعلي دارد. نسبت ميان اسلام و ايمان عام و خاص مطلق است؛ يعني هر مؤمني مسلمان است، ولي ممكن است برخي از مسلمانان فقط در ظواهر تسليم حق باشند و در واقع مؤمن نباشند. متعلقاتی بر ایمان در نظام کلامی و در قرآن و روایات بیان شده است. اصلي ترين متعلقات ايمان بر پايه آنچه در قرآن و سنّت آمده عبارتند از: خدا، غیب، ملائکه، پیامبران، معاد، کتب آسمانی و امامت و برای ایمان آثار و کارکردهایی مترتب است که برخی از آنها هم ماهيت علمي دارند،‌ هم حالات نفساني اند و برخي نیز از مقولة اعمال و رفتارند. که در فصل آخر به پاره اي از مهم ترين آنها اشاره شده است. آنچه در این رساله آمده، تبیین ماهیت ایمان و کارکردهای آن است برای درک درست و عمیق این بحث ابتدا از چیستی آن سخن رفته و سپس حقیقت ایمان در آیات و روایات مورد کنکاش واقع شده است و پس از نقل دیدگاه متکلمان، متعلقات ایمان و آثار آن شرح و بسط داده شده است.
کليد واژگان: ايمان، ماهيت ايمان، آثار و کارکردها