گزارش جلسه دفاع رساله جناب آقای محمدعلی همدانی

به حول و قوه الهی جلسه دفاع رساله جناب آقای محمدعلی همدانی، مقطع دکتری، گرایش انقلاب اسلامی یکشنبه ۱۳ شهریور ۱۴۰۱ ساعت ۱۸ در دانشگاه معارف اسلامی برگزار گردید.
موضوع رساله: الگوی تراز مذاکرات بین‌المللی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران (با تأکید بر ارزیابی تجارب تاریخی).
استاد راهنما: جناب آقای دکتر مصطفی ملکوتیان.
اساتید مشاور: حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر محمدجواد نوروزی و جناب آقای دکتر محمد ستوده.
اساتید داور: حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر هادی شجاعی، جناب آقای دکتر امیر سیاه‌پوش، جناب آقای دکتر داود فیض‌افرا.
جلسه دفاع، پس از قرائت چند آیه از کلام‌الله مجید و اعلام برنامه توسط استاد محترم راهنما شروع و سپس دانشجو به ارائه گزارشی از رساله و انجام اصلاحات درخواستی اساتید محترم داوران در جلسه پیش‌دفاع پرداخت.
در ادامه داوران محترم به نقد رساله پرداخته و نظرات خودشان را مطرح نمودند و بعد دانشجو و اساتید محترم راهنما و مشاور به نقد داوران پاسخ داده و یا برخی را پذیرفتند تا اصلاح شود. سپس اساتید به جهت ارزشیابی رساله به شور نشسته و نمره را مشخص نمودند. به بعد از آن صورتجلسه توسط استاد محترم راهنما قرائت و در آخر سوگندنامه توسط دانشجو خوانده شد.

چکیده رساله
رساله پیش رو، با طرح این سؤال اساسی که، بر اساس تجارب تاریخی پس از انقلاب اسلامی ایران، الگوی تراز مذاکره در سیاست خارجی جمهوری اسلامی چیست، کوشیده است با بهره‌گیری از روش توصیفی ـ تحلیلی به استخراج الگوی مذاکره با دشمن دست پیدا کند. پژوهش به بهره گیری از تحلیل فرآیندی از الگو که دربردارنده چهار محور اساسی (مبانی، اصول، اهداف و استراتژی) است به بررسی رویکردها در عرصه نزاع وجودی، دو جریان متعالی و متدانی پرداخته است. پژوهش از نوع تحقیق اکتشافی در صدد دستیابی به الگو، با تامل در قلمرو زمانی شامل مذاکرات پس از انقلاب اسلامی است که به شکل خاص بر مذاکرات هسته‌ای موسوم به برجام تمرکزیافته است. یافته‌های تحقیق حاکی از آن است که شالوده مبانی مذاکره با دشمن در سه سطح شناخت‌شناسی، هستی‌شناسی و انسان‌شناسی واکاوی شده است که به‌طور عمده بر انسان‌شناسی امام خمینی(ره) متمرکز کشته است. در حوزه اصول نیز دو بخش اصول عام (با تمامی کشورها) و اصول خاص مذاکره دشمن (متدانی) از یکدیگر متمایز شده است. از سوی دیگر در بخش اهداف، با مدنظر قرار دادن سطح منازعه و بسته به سطوح درگیری، دو حالت مواجه در عصر نزاع سخت (جنگ) و در عصر غیر نزاع سخت (غیر جنگ) موردتوجه قرارگرفته است. سپس در بخش استراتژی‌ها نیز، سه راهبرد در حوزه‌های شکلی، نفوذ و کارگزاران مذاکره‌کننده مورد کنکاش قرارگرفته است. درنهایت باید گفت که آنچه در این فرایند حاصل آمده است، الگوی «مقاومت پاینده خردمندانه» و یا به تعبیر دیگر «مقاومت مستمر مدبرانه» است. یافته پژوهش حاکی از آن است که بر اساس تجارب تاریخی، پایبندی کامل به الگوی استخراج‌شده در عرصه مذاکره با دشمن، ظرفیت راهگشای از گره مذاکرات را در دل خود جای‌داده است. بر این اساس اگر بر اساس الگوی «مقاومت مستمر مدبرانه» به مواجه و مذاکره با دشمن پرداخته شود، علاوه بر دستاوردهای معنوی و تأمین مصالح اسلامی، آورده مادی بس بیشتر از سازش در برابر دشمن به همراه خواهد داشت. این الگو قابلیت استفاده و تطبیق بر سایر مذاکرات پیش و پس از انقلاب و حتی آینده را نیز داراست.

واژگان کلیدی
الگوی مذاکره، روابط بین‌الملل، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تجربه تاریخی مذاکرات، برجام.