گزارش جلسه دفاع رساله جناب آقای مرتضی فیروزی

به حول و قوه الهی جلسه دفاع رساله جناب آقای مرتضی فیروزی، مقطع دکتری، رشته مدرسی معارف اسلامی گرایش اخلاق اسلامی دوشنبه ۰۴ دی ۱۴۰۲ ساعت ۱۹ در دانشگاه معارف اسلامی برگزار گردید.
موضوع رساله: چالش‌های فقه و اخلاق در حوزه روابط همسران: طبقه‌بندی و روش‌های حل آنها.
استاد راهنما: حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر سعید ضیایی‌فر.
اساتید مشاور: حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر محمد هدایتی، حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر مجید ابوالقاسم‌زاده.
اساتید داور: جناب آقای دکتر محمدجواد فلاح، حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر مجید دهقان، حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر فرج‌الله هدایت‌نیا.
جلسه دفاع، پس از قرائت چند آیه از کلام‌الله مجید و اعلام برنامه توسط استاد محترم راهنما شروع و سپس دانشجو به ارائه گزارشی از رساله و انجام اصلاحات درخواستی اساتید محترم داوران در جلسه پیش‌دفاع پرداخت.
در ادامه داوران محترم به نقد رساله پرداخته و نظرات خودشان را مطرح نمودند و بعد دانشجو و اساتید محترم راهنما و مشاور به نقد داوران پاسخ داده و یا برخی را پذیرفتند تا اصلاح شود. سپس اساتید به جهت ارزشیابی رساله به شور نشسته و نمره را مشخص نمودند. به بعد از آن صورتجلسه توسط استاد محترم راهنما قرائت و در آخر سوگندنامه توسط دانشجو خوانده شد.

چکیده رساله
یکی از محورهای مهم در مباحث فلسفه فقه، چالش‌های فقه و اخلاق است. ازآنجاکه هر دو، دانشی هنجاری مربوط به هدایت و تنظیم رفتارها و مناسبات انسانی‌اند، در بیشتر موارد به کمک هم می‌آیند و نظام چگونه زیستن را در پیشبرد اهداف شارع دنبال می‌کنند؛ اما در برخی موارد میان بعضی از استنباط‌های فقهی با اخلاق ناسازگاری پیش می‌آید به این صورت که یکسری باید و نبایدهای در فقه وجود دارد که با اخلاق در تعارض است که باید به رفع آنها پرداخت. به جهت اینکه بخشی از این ناسازگاری‌ها مربوط به مسائل فقهی حوزه همسران هست که با ارزش‌های اخلاقی ناسازگار جلوه داده می‌شود. ضرورت دارد به رفع ناسازگاری پرداخت. التزام به اخلاق و اصول اخلاقی در روابط همسران برای دستیابی به آرامش و امنیت در زندگی مشترک اهمیت بسزایی دارد. ضرورت هماهنگی فقه و اخلاق در روابط همسران و حل برخی مسائل فقهی که ناسازگار با اخلاق به نظر می‌رسد، در دوام و تحکیم خانواده نقش مهمی را ایفا می‌کند؛ ازاین‌رو در این پژوهش، مباحث با روش توصیفی ـ تحلیلی و با هدف شناسایی مهم‌ترین چالش‌های پیش روی فقه و اخلاق و تبیین راه‌حل‌های مطرح‌شده تحلیل و ارزیابی می‌شوند. در یک تقسیم‌بندی کلی می‌توان چالش‌های معطوف به احکام فقهی روابط همسران را به چالش‌های چالش‌های معاشرتی، چالش‌های اقتصادی و چالش‌های روابط جنسی همسران تقسیم کرد.
شیوه علمی راه‌حل‌ها در تحقیق حاضر این است که با اتکا به عقل و نقل و مراجعه به منابع دینی اصول و اهداف کلی روابط همسران شمارش و سپس با عنایت به اراده حکیمانه شارع در حفظ مصالح خانواده به حل ناسازگاری پرداخته شده است. از جمله اصول کلی که می‌تواند در حل ناسازگاری‌ها راهگشا باشد، می‌توان به این موارد اشاره کرد: اصل کرامت انسانی، اصل عدالت، توجه به گزاره‌های معتبر اخلاقی، درنظر‌گرفتن فرهنگ زمان نزول آیات و صدور روایات، توجه به شئون گوناگون معصوم و تفکیک روایات صادرشده از شئون مختلف معصوم، توجه بیشتر به عقل به‌عنوان یکی از منابع فقه، توجه به اینکه ازدواج از امور امضایی شارع است و درنظر‌گرفتن نیازهای فطری و مشترک انسان‌ها و دخالت‌دادن آنها در اجتهاد.

واژگان کلیدی
فقه و اخلاق، چالش‌های روابط همسران، اخلاق خانواده، راه‌حل.