گزارش جلسه دفاع رساله جناب آقای محمد سلیمانی کیاسری

به حول و قوه الهی جلسه دفاع رساله جناب آقای محمد سلیمانی کیاسری، مقطع دکتری، رشته مدرسی معارف اسلامی گرایش اخلاق اسلامی سه‌شنبه ۲۸ شهریور ۱۴۰۲ ساعت ۹ صبح در دانشگاه معارف اسلامی برگزار گردید.
موضوع رساله: تحلیل و ارزیابی مبانی، اصول و روش های تربیت اخلاقی بر اساس دیدگاه ترکیب و تبدیل استاد صفایی.
استاد راهنما: حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر رضا حاج‌ابراهیم.
اساتید مشاور: جناب آقای دکتر علی برخورداری و حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر بهاءالدین اسکندری.
اساتید داور: جناب آقای دکتر محمدجواد فلاح، حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر حسن محیطی اردکانی، حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر مهدی عبداللهی.
جلسه دفاع، پس از قرائت چند آیه از کلام‌الله مجید و اعلام برنامه توسط استاد محترم راهنما شروع و سپس دانشجو به ارائه گزارشی از رساله و انجام اصلاحات درخواستی اساتید محترم داوران در جلسه پیش‌دفاع پرداخت.
در ادامه داوران محترم به نقد رساله پرداخته و نظرات خودشان را مطرح نمودند و بعد دانشجو و اساتید محترم راهنما و مشاور به نقد داوران پاسخ داده و یا برخی را پذیرفتند تا اصلاح شود. سپس اساتید به جهت ارزشیابی رساله به شور نشسته و نمره را مشخص نمودند. به بعد از آن صورتجلسه توسط استاد محترم راهنما قرائت و در آخر سوگندنامه توسط دانشجو خوانده شد.

چکیده رساله
استاد علی صفائی حائری با تأکید بر مفهوم ترکیب، آن را شاه‌کلید مباحث اساسی تربیت، اخلاق و روان‌شناسی می‌داند. براین‌اساس، تربیت اخلاقی شکل تازه‌ای می‌یابد و محتاج تبیین جوانب مختلف امر است. هدف این پژوهش، تحلیل و ارزیابی ابعاد تربیت اخلاقی برمبنای دیدگاه ترکیب و تبدیل است تا راهبرد روشنی برای توسعه فضائل اخلاقی فردی و جمعی فراهم نماید. این طرح کلی از تربیت اخلاقی مبتنی بر نظام تربیتی، معرفتی و اخلاقی اسلام بوده، شروع، حرکت و غایتی را به تصویر می‌کشد که وجود انسانی را فراتر از محدوده این ‌جهانی و تا بی‌نهایت می‌نگرد.
روش تحقیق از حیث جمع‌آوری اطلاعات، کتابخانه‌ای بوده که با بررسی کتب مربوطه شامل مجموعه آثار استاد صفائی حائری و دیگر اندیشمندان انجام گرفته است. همچنین برای تحلیل داده‌ها، از روش توصیفی‌تحلیلی، مقرون به آیات و روایات به‌عنوان مؤیدها و مستندات استفاده شده است.
مهمترین نتیجه این تحقیق، طرحی منسجم و متشکل از مبانی، اصول و روش‌های تربیت اخلاقی براساس دیدگاه ترکیب و تبدیل است که با مطالعه و تحلیل آنها، مجموعه هماهنگی به‌دست‌می‌آید که با برخورداری از زمینه‌هایی غنی از معارف و شناخت‌ها، به شکل‌گیری ریشه‌هایی مستحکم منجر شده و قابلیت رشد اخلاقی را فراهم می‌سازد. مبانی تربیت اخلاقی در چهار حوزه معرفت‌شناختی، انسان‌شناختی، هستی‌شناختی و ارزش‌شناختی بیان گردید. أهم مبانی حوزه معرفت‌شناختی ابتناء تربیت اخلافی بر معرفت دینی، اهتمام به محتمل، امکان وصول به یقین و قبض و بسط معرفت است. از مهمترین مبانی انسان‌شناختی، ترکیب وجودی، حرکت درونی، جبر در اختیار و خلقت تکاملی می‌باشد. همچنین در حوزه هستی‌شناختی به مواردی چون نظام‌مندی، أجل‌مندی و هدفمندی، و در حوزه ارزش‌شناختی به موضوعاتی نظیر تحلیل رابطه میان واقعیت و ارزش، نظریه ارزش، معیار در تزاحم ارزش‌ها و عوامل ارزشگذاری پرداخته شد. اصول تربیت اخلاقی براساس این دیدگاه، موارد متعددی را شامل می‌شود که ازجمله مهترین آنها می‌توان به حریت و آزادی عمل، تقدم شناخت رذائل، شناخت درمان‌ها، تفاوت‌های فردی، تفاهم، تدریج و اقتصاد در تربیت اخلاقی اشاره کرد. روش‌های تربیت اخلاقی نیز با تفکیک میان دوره کودکی و بلوغ، با تأکید بر حریت، شخصیت و تفکر در دوره کودکی، در پی آن است که کودک از درون، در برابر آلودگی‌های اخلاقی و اجتماعی مقاوم شود. در دوره بلوغ نیز از روش تزکیه، تعلیم، تذکر، تدبر، تفکر و تعقل استفاده می‌شود.

واژگان کلیدی
تربیت، اخلاق، تربیت اخلاقی، دیدگاه اخلاقی، ترکیب و تبدیل، صفائی حائری.