مراسم سوگواری شهادت حضرت فاطمه‌زهرا (سلام‌الله‌علیها) و وداع با شهید گمنام
پنجشنبه, ۲۳ آذر, ۱۴۰۲
به گزارش روابط عمومی دانشگاه معارف اسلامی، مراسم سوگواری به مناسبت شهادت حضرت فاطمه‌زهرا (سلام‌الله‌علیها) به همراه وداع با شهید گمنام با سخنرانی حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر رفیعی در روز سه‌شنبه ۲۱ آذر ۱۴۰۲ در سالن سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی دانشگاه معارف اسلامی برگزار گردید.
دکتر رفیعی در طلیعه کلام خود بیان داشت: حضرت زهرای مرضیه، شهیده است. «إن فاطمه صدیقه شهیده»، همسر شهید و مادر یازده شهید است. زهرای مرضیه یک شخصیت فراجنسیتی، فرازمانی و فرامکانی است یعنی نه جنسیت که زن است و نه زمان که سال‌های اول هجرت است و نه مکان که مدینه است ایشان را محدود نمی‌کند. فراجنسیتی است یعنی الگوست، هم برای آقایان و هم برای خانم‌ها؛ البته این حرف ریشه در قران دارد، قرآن حضرت آسیه را هم الگو برای آقایان و خانم‌ها می‌داند: «وَضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا لِلَّذِینَ آمَنُوا امْرَأَتَ فِرْعَوْنَ» (تحریم / ۱۱).
زنان مدینه از اسماء بند عمیس خواستند که نزد پیامبر برود و کلام ایشان را منتقل کند که چرا بیشتر قرآن برای مردهاست؟ به عنوان مثال: «مِنَ الْمُؤْمِنِینَ رِجَالٌ صَدَقُوا مَا عَاهَدُوا اللَّهَ عَلَیْهِ فَمِنْهُمْ مَنْ قَضَى نَحْبَهُ وَمِنْهُمْ مَنْ یَنْتَظِرُ وَمَا بَدَّلُوا تَبْدِیلًا» (احزاب/ ۲۳) و«فِیهِ رِجالٌ یُحِبُّونَ أَنْ یَتَطَهَّرُوا وَ اللَّهُ یُحِبُّ الْمُطَّهِّرِینَ» (توبه/ ۱۰۸). تمامی خطاب‌ها مذکر است و آقایان ثواب‌هایی دارند که ما زنان نداریم مثل جهاد؛ اسماء این حرف‌ها را به پیامبر منتقل نمود. (بعضی نوشته‌اند که بعد از این سخن، آیه ۳۵ از سوره احزاب نازل شد که ۱۰ ارزش را شمرده و زن و مرد را کنار هم گذاشت). «إِنَّ الْمُسْلِمِینَ وَالْمُسْلِمَاتِ وَالْمُؤْمِنِینَ وَالْمُؤْمِنَاتِ وَالْقَانِتِینَ وَالْقَانِتَاتِ وَالصَّادِقِینَ وَالصَّادِقَاتِ وَالصَّابِرِینَ وَالصَّابِرَاتِ وَالْخَاشِعِینَ وَالْخَاشِعَاتِ وَالْمُتَصَدِّقِینَ وَالْمُتَصَدِّقَاتِ وَالصَّائِمِینَ وَالصَّائِمَاتِ وَالْحَافِظِینَ فُرُوجَهُمْ وَالْحَافِظَاتِ وَالذَّاکِرِینَ اللَّهَ کَثِیرًا وَالذَّاکِرَاتِ أَعَدَّ اللَّهُ لَهُمْ مَغْفِرَهً وَأَجْرًا عَظِیمًا» (احزاب/۳۵ ). و این آیه مرجعی شد برای آیه‌های دیگر که اگر در جایی آمده «اسلموا» منظور «المسلمین و المسلمات» است اگر آمده آمنوا، «المومنین و المؤمنات» مراد است، اگر آمده «واذْکُرُوا اللَّهَ ذِکْرًا کَثِیرًا»، ذاکرین و ذاکرات منظور است؛ و اگر آمده «اصبروا و صابروا»، «والصابرین والصابرات» منظور است.
ایشان در ادامه گفت: این سه کلمه فراجنسیتی، فرازمانی و فرامکانی را حضرت آیت‌الله جوادی آملی در کتاب اسوه بشریت خود (راجع به حضرت زهرا(س)) بیان می‌فرماید؛ نکته‌ای را هم بنده اضافه می‌کنم و آن اینکه شاید بتوان گفت ایشان فرامذهب هم هست یعنی با اینکه شخصیتی است برای شیعه، اما ده‌ها کتاب را غیرشیعیان و حتی غیرمسلمانان راجع به حضرت زهرا(س) نوشته‌اند. به طور مثال: سلیمان کتانی، یک کتابی راجع به حضرت صدیقه طاهره(س) دارد که خیلی زیباست به نام «فاطمه الزهراء(س) وتر فی غمد». همچنین کریستوفر کلوهسی(ایشان مسیحی است) در سال ۲۰۱۸ دو کتاب نوشته است یکی راجع به حضرت زینب کبری(س)، به نام «نیمی از قلب من» و یک کتاب هم راجع به حضرت زهرای مرضیه(س) نوشته است. آقای علی‌اصغر رضوانی کتابی دارد به نام «فاطمه در کلام اهل‌سنت». وی در کتابش نویسندگان اهل‌سنتی که راجع به حضرت زهرا کتاب نوشته‌اند را نام می‌برد مثل: احمد خلیل جمعه (ایشان متخصص حوزه زنان است و هرچه می‌نویسد راجع به زنان می‌باشد) و از دیگر کارهای ایشان «نساء النبی»، «نساء الملوک» و «نساء الانبیاء» است. کتاب «إتْحافُ السّائل بِما لِفاطمه مِنَ المَناقب وَ الفَضائل» اثر محمد بن عبدالله اکراوى قلقشندى عالم اهل‌سنت (در قرن دهم) و نیز کتاب «نور الابصار» اثر شبلنجی، به هر حال حضرت صدیقه طاهره(سلام الله علیها) فراجنسیتی، فرازمانی، فرامکانی و حتی فرامذهبی است.
حجت‌الاسلام رفیعی در ادامه به معرفی شخصیت حضرت فاطمه زهرا(س) از چهار منبع پرداخت و گفت:
نخستین مصدر شناخت حضرت زهرا(س) «قرآن» است. یکی از راه‌های شناخت حضرت زهرا، سوره «هل اتی» است. آلوسی در تفسیر «روح المعانی» ذیل سوره «هل اتی» می‌گوید: هر سوره‌ای از قرآن را که باز می‌کنم وقتی صحبت از بهشت و نعمت‌های بهشتی می‌شود یکی از آنها حورالعین است؛ تنها سوره‌ای که خداوند اقدام به بیان نعمت‌های بهشتی کرده اما اسمی از حورالعین نمی‌آورد، سوره «هل اتی» است. آلوسی می‌گوید: علت این امر این است که این سوره راجع به حضرت زهراست و به خاطر احترام حضرت فاطمه، خداوند اسم حورالعین را نیاورده چون خود حضرت زهرا، حوراء انسیه است. همچنین آلوسی در ذیل آیه «إِنَّ اللّهَ اصْطَفاکِ وَ طَهَّرَکِ وَ اصْطَفاکِ» (آل‌عمران/ ۳۳) می‌گوید: برخی گفته‌اند که زنان پیامبر بر فاطمه مقدمند؛ من (آلوسی) می‌گویم فاطمه بدون تردید سیده نساء عالمین است حتی نساء نبی و حتی حضرت مریم و سپس دلایلش را می‌شمارد.
منبع دوم برای شناخت صدیقه طاهره(س)، پیامبر(ص) است. پیامبر نفرموده که فاطمه به غضب خدا غضبناک می‌شود و به رضایت خدا رضایتمند می‌شود بلکه ایشان می‌فرماید: خداوند به سبب غضب فاطمه، غضبناک و به رضایت فاطمه، رضایتمند می‌شود؛ (این یعنی عصمت). از این جمله عصمت حضرت زهرا(س) استنباط می‌گردد و همه نوشته‌اند که آن دو به خانه حضرت زهرا آمدند و ایشان فرمودند من از شما راضی نیستم.
قندوزی در کتاب «ینابیع الموده» آورده: قال رسول الله صلى الله علیه وآله: «لو کان الحُسن شخصا لکان فاطمه، بل هی أعظم»؛ اگر بخواهید از تمامی خوبی‌ها مجسمه‌ای درست کنید می‌شود فاطمه بلکه فاطمه اعظم از آن است.
امیرالمؤمنین می‌فرماید: وارد منزلم شدم. پیامبر(ص) نشسته بود، امام حسن یک طرف ایشان و امام حسین طرف دیگر و حضرت زهرا(س) در مقابل ایشان نشسته بودند. پیامبر(ص) به امام حسن(ع) و امام حسین(ع) فرمود شما برای اسلام مثل کفه‌های یک ترازو هستید؛ و حضرت فاطمه(س) شاهین این ترازو است. و ترازو بدون شاهین فایده‌ای ندارد.
منبع سوم برای شناخت حضرت زهرا(س) کلمات ائمه(ع) است. آقای رحمانی همدانی کتابی دارند بنام «فاطِمَهُ الزّهْراء بَهْجَهُ قَلْبِ المُصْطَفی(ص)» ایشان ابتدا آیات قران را و سپس فرمایشات پیامبر(ص) و بعد احادیث ائمه(ع) را آورده است، امیرالمؤمنین در فضیلت صدیقه طاهره می‌فرماید: «لی الفخر بفاطمه»؛ من می‌بالم به فاطمه، همچنین در نامه ۲۸ نهج‌البلاغه خطاب به معاویه می‌فرماید: «منا خیر نساء العالمین».
در کتاب کافی روایت شده که شخصی می‌گوید: خدمت امام جواد(ع) رسیدم و عرض کردم: من مکه زیاد می‌روم و به نیابت از پیامبر، ائمه و شما، حج و عمره و طواف مستحبی به جا می‌آورم و بعضی من را نهی می‌کنند که تو می‌خواهی به نیابت از امام عمل به جا بیاوری؟ آیا من این صلاحیت را دارم تا به نیابت از شما حج یا عمره یا طواف مستحبی انجام دهم؟ آقا فرمودند اشکالی ندارد انجام بده. سه سال بعد خدمت امام جواد(ع) رسید و گفت: آقا من به توصیه شما عمل کردم و هرچه به مکه رفتم از طرف جد شما رسول‌الله(ص) و از طرف پدرتان امام رضا(ع) و از طرف شما ائمه حج و عمره و طواف مستحبی انجام دادم و گاهی هم از طرف مادرتان فاطمه زهرا(س) این اعمال را انجام دادم. آقا فرمودند: این آخری را انجام بده که افضل اعمال است. به نیابت از مادرم طواف و عمره انجام بده. فرمود از افضل اعمال نیابت از مادرم در طواف و حج و عمره است.
حجت‌الاسلام رفیعی منبع سوم شناخت حضرت زهرا(س) را رفتار آن حضرت معرفی کرد و عنوان داشت: شخصیت زهرای اطهر بی‌نظیر است مرحوم علامه مجلسی وقتی اوصاف ایشان را می‌شمارد می‌گوید: یکی از این اوصاف «حانیه» است. سپس حانیه را اینگونه معنا می‌کند؛ حانیه یعنی مهربان و باشفقت. یکی از مشکلات جامعه امروز ما فرزندآوریست که ایشان در طول ۹ سال زندگی با برکت خود، چهار فرزند به دنیا آورد و فرزند پنجم را در شکم داشت. ایشان در همه امور الگو بود؛ با وجود داشتن چهار فرزند، آنقدر به عبادت ایستاد تا پاهای او ورم کرد؛ و هیچ‌گاه فرزندداری خود را فدای عبادت نکرد و عبادتش را فدای فرزندداری نکرد. برای پدرش مادر بود و برای شوهرش همسری مهربان بود.
دکتر رفیعی در پایان بیان داشت: ما هیچ وقت به مردم نمی‌گوییم آن فیزیک ظاهری زندگی حضرت زهرا(س) را رعایت کنید؛ نه آن فرش، نه آن لباس، نه آن کاسه، نه آن کوزه، نه آن جهیزیه، نه آن مرکب، اینها تمام شده، مراد ما از الگوگیری از حضرت زهرا(سلام الله علیها) الگوگیری از اصول ثابت اخلاقی است.آیا امانت داری، صداقت، مدیریت و عبادت مربوط به زمان و دوره خاصی است؟ اینها باید برای نسل امروز ما الگو باشد.
