Thesis_info

روش شناسی تفسیر آیات توحیدی قرآن با تاکید بر احادیث امام رضا(ع)

چکيده
توحيد به گواهي آيات قرآن، محوري‌ترين پيام وحي الاهي وعترت به گواهي پيامبر اسلام (ص) مطمئن ترين مرجع فهم وتفسير قرآن است،چه اين که رسول اعظم،قرآن وعترت را دوميراث گرانسنگ خويش معرفي کرد تا امّت پس از او با تمسّک به آن دو از اختلاف وکجي بدورمانند،امّا دريغ! که کم توجّهي به عترت پس از رسول خدا، سبب گرديد تا امّت اسلامي درفهم دين وتفسير قرآن- حتي درمباحث توحيدي-گرفتار اختلاف شوند!اختلافي که برون رفت ازآن راهي جز بازگشت به قرآن وفراگيري«روش فهم وتفسيرقرآن» از عترت پيامبر ندارد.
پژوهش حاضر، تلاشي است براي روش شناسي فهم وتفسير آيات توحيدي،باتکيه بر روايات امام رضا(ع) که طي آن530 مبنا، قاعده، منبع وروش تفسيري،شناسايي شده که شامل موارد ذيل است:
61 مبناي بنيادين(شامل مباني هستي شناختي ومعرفت شناختي)مانند: «امکان شناخت» ،«جايگاه محوري عقل در مقوله شناخت»،«اعتبارواهميت انتخاب طبيعي انسان»،«ارزش سيره عملي عقلا»و...
266مبناي کلامي-تفسيري مانند؛ «امکان شناخت انسان از خدا»،«عقل با همه حجّيت، داراي محدوديت در شناخت کُنه ذات خدا»، «کنه وحقيقت ذات خدا،فراعقل، فرا تصّور وفرا حسّ »و...
89 قاعده(که برگرفته از مباني کلامي- تفسيري است) مانند؛«لزوم پايبندي به ملازمات عقلي ،در مباحث توحيدي»،«ضرورت متکي بودن، ايمان واعتقاد به خدا، برعقل و مباني عقلي»و...
44 نکته در باره منابع قابل استناد(شامل معرفي، نقد وتحليل منابع) «عقل وادراکات عقلي، منبعي معتبربراي شناخت خدا وصفات الاهي»،«هستي شناسي تجربي، از منابع شناخت خدا»و...
70روش به کار گرفته شده از سوي امام(ع)که داراي کاربرد درتفسير آيات کلامي است،مانند؛«اعتماد امام(ع)به عقل نظري، رفتار فطري و سيره عملي عقلا» و...
بديهي مي نمايد که بسياري از موارد ياد شده، داراي تکرار وهمپوشاني است، امّا تکراري که از يکسو داراي مستنداتي متفاوت است واز سوي ديگراهميت يک مبنا،قاعده،منبع يا روش را مي رساند.
واژگان کليدي :
روش‌شناسي، 2. تفسير، 3. آيات توحيدي، 4. روايات امام رضا(ع)، 5. شناخت خدا، 6. صفات ثبوتي، 7. صفات سلبي.