Thesis_info

ترجمه، تحقیق و تعلیقة کتاب نورالحدیقة و نورالحقیقة تألیف شیخ عبدالصمد الحارثی

چكيده :
شيخ حسين بن عبد الصمد حارثي-م985ه.ق.- ، پدر شيخ بهائي ، كتابي در علم اخلاق نگاشته است كه در زمره كتب اخلاقي مكتب تلفيقي طبقه بندي مي شود.ايشان اين كتاب را ظاهرا جهت باز كردن مجال براي علماي تشيع در حكومت عثماني ، و نشان دادن قدرت علمي خود و اخذ كرسي تدريس نگاشته و به سلطان سليمان قانوني ، پادشاه عثماني وقت ، تقديم نموده است.
بديهي است كه به همين علت –و با توجه به سخت گيري حكومت عثماني بر شيعيان- ، مؤلف محترم ، اصل تقيّه را در كلّ كتاب رعايت نموده است.
كتاب وي ، هم به علت جلالت شأن مؤلّفش و هم به علت در برداشتن بيشتر سرفصل هاي علم اخلاق و هم به جهت تقدّم آن، از كتب در خور توجه است كه متأسفانه مهجور مانده است و ترجمه آن، با هدف برداشتن قدمي در راه رفع مهجوريتش صورت پذيرفت.
اين كتاب به علت تشابه محتوايي فراوان با كتاب ادب الدنيا و الدين دانشمند شافعي ،علي بن محمد ماوَردي-م450ه.ق.- ، باعث ايجاد شبهه هايي در اذهان برخي محقّقين مبني بر اصالت و يا انگيزه نگارش آن شده است و برخي آن را نوعي سرقت ادبي دانسته اند و برخي آن را پيمودن سنّت تلخيص نگاري -كه در بين عالمان دين، هميشه رواج داشته است- دانسته اند كه در اين اثر ، به تفصيل درباه آن بحث شده است.
اما با دقت در مطالب آن در مي يابيم كه اين اثر هر چند در بسياري از موارد با ادب الدنيا و الدين همگون است، اما اضافات فراواني نيز بر آن دارد و نحوه چينش مطالب آن نيز كاملا به گونه اي ديگر است و تلخيصات و تنقيحات فراواني –همچون حذف نقل قول هايي كه ماوردي به فراواني از خلفاي سه گانه آورده است-نيز در آن صورت گرفته است ؛ امري كه آن را به اثر علمي جديدي تبديل نموده است.
واژگان كليدي : حسين بن عبد الصمد،نور الحقيقه و نور الحديقه،ماوردي،ادب الدنيا و الدين،علم اخلاق،تهذيب نفس.