ششمین جلسه «انتقال تجربیات استادان معارف اسلامی»
چهارشنبه, ۲۹ خرداد, ۱۳۹۸
ششمین جلسه از سلسله نشست‌های «انتقال تجربیات استادان معارف اسلامی» با حضور دکتر داود فیض افرا استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی تهران واحد شهر قدس در روز چهارشنبه ۲۲ خرداد ۱۳۹۸ در سالن امام رضا(ع) برگزار گردید.
دکتر فیض افرا در ابتدا نکاتی را پیرامون اهمیت دروس معارف اسلامی در دانشگاه و مقدس دانستن کار تدریس بیان کردند.
ایشان تقسیم دروس دانشگاهی به عمومی و تخصصی را اشتباه دانستند و گفتند این اشتباه پیامد منفی دارد. وی تقسیم بندی صحیح دروس را، عمومی و اختصاصی عنوان کردند.
وی یکی از علل اهمیت دروس معارف در دانشگاه را اینگونه مطرح کردند که دروس عمومی را باید همه رشته‌ها بگذرانند و این نشان از اهمیت این دروس است.
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی تهران واحد شهر قدس در ادامه به بیان نکات کاربردی ذیل پرداختند:
- از یکنواختی کلاس پرهیز شود. (متدوال ترین آفت کلاس ها یک نواختی کلاس است).
ابزارهای رفع یکنواختی:
الف. ابزار شکلی: به شکل و نماد بیرونی باید توجه شود. مانند: نشستن، برخواستن، راه رفتن، بالا و پایین آوردن صدا؛
ب. ابزار محتوایی: بهره گیری از ابزار پرسش و پاسخ در کلاس بعنوان بهترین محرک در کلاس.
- ایجاد انگیزه: در بیان سرفصل‌های دروس از ایجاد انگیزه غفلت نشود.
نکات قابل توجه در ایجاد انگیزه:
الف) تاکید بر اهمیت بحث؛
ب) بیان خاطره، داستان، مثال و یا خواندن شعر؛
ج) بیان لطیفه (لطیفه گفتن مانند حرکت کردن روی لبه تیغ است، تعریف لطیفه خوب است اما در بیان آن باید مراقب باشیم تا مورد دستاویز دانشجو قرار نگیریم. از شوخی کردن با قومیت ها و مذاهب اجتناب شود).
- نحوه استفاده از ماژیک:
الف) از اینکه ماژیک، مخصوص وایت برد است اطمینان حاصل کنید؛
ب) از ماژیک نوک پهن استفاده شود (باعث خوش خطی می شود)؛
ج) حساس بودن نسبت به کم رنگی و پررنگی ماژیک؛
د) از رنگ‌های متنوع در نوشتن استفاده شود.
- نحوه استفاده از تخته:
الف) نظم در نوشتن مطالب رعایت شود؛
ب) ۲۰ درصد تخته برای نوشتن چهارچوب درس و ۸۰ درصد تخته برای نوشتن محتوا لحاظ شود؛
ج) بهره‌گیری از خط خوب.
- پرسش و پاسخ در کلاس
سؤال ها به دو دسته تقسیم می‌شود:
۱) سؤال های مرتبط با درس: جوابش را یا می دانم یا نمی دانم.
سؤال هایی که دانشجو از ما می‌پرسد:
الف) اگر جواب را می دانیم: به سؤال او پاسخ می‌دهیم.
ب) اگر جواب را نمی‌دانیم:
یک. استاد ابتدا باید درستی و نادرستی سؤال را مشخص کند؛
دو. استاد سؤال را بین دانشجو می برد تا فرصتی ایجاد شود برای تأمل کردن و اینکه برخی مواقع از لابه‌لای مباحث رد و بدل شده بین دانشجویان، استاد سرنخنی به دست می آورد که می تواند از همان برای رسیدن به پاسخ استفاده کند؛
سه. اگر در نهایت جواب را نمی‌دانیم به دانشجو بگوییم، نمی‌دانم، برای جلسه آینده تحقیق کرده و جواب شما را می‌دهم.
۲) سؤال های غیرمرتبط با درس: این دسته از سؤال ها یا دارای اهمیت است یا اهمیت ندارد.
الف) اگر سؤال های غیرمرتبط با درس، دارای اهمیت باشد باید پاسخ داده شود؛
ب) اگر سؤال های غیرمرتبط با درس اهمیت نداشت، به جواب اجمالی بسنده کرده و برای جلوگیری از اتلاف وقت دانشجویان جواب مبسوط را به بعد از کلاس موکول می‌کنیم.
- مدیریت و کنترل کلاس
در همان جلسه اول که جلسه طلایی است استاد موقع حضور و غیاب دانشجویان، اسامی چند نفر را در حافظه خود نگه دارد و در هنگام تدریس، آنها را به اسم صدا کرده و از آنها سؤال بپرسد این باعث متعجب شدن دانشجوها می شود که استاد عجب حافظه ای دارد که در جلسه اول اسامی همه را در ذهن دارد لذا دانشجو حواسش را جمع می‌کند.
- با دانشجو شلوغ چه کنیم؟
یکم. استاد نسبت به اتفاقات و جریانات در کلاس غافل نباشد؛
دوم. استاد در هنگام تدریس به دانشجویان نگاه کند؛
سوم. در زمانی که در کلاس همهمه است استاد سکوت کند و به دانشجوی خاطی نگاه کند؛
چهارم. در نهایت باید منشأ شلوغی دانشجو را پیدا کنیم. (بعد از کلاس دانشجوی خاطی را نگه داشته و به او تذکر بدهیم).
نکته: به هیچ وجه دانشجو را از کلاس اخراج نکنید و سعی کنید با دانشجو رفیق باشید.
- نحوه تدریس استاد آقا برای دانشجوی خانم
الف) استاد از محوطه اطراف میز خود جلوتر نرود؛
ب) نگاه خود را به دانشجویان توزیع کنیم و مستقیم به او نگاه نکنیم.
- استفاده از پاورپوینت
الف) از تیتر استفاده شود و از آوردن همه مطالب در پاورپوینت پرهیز شود (آوردن تمام مطالب در پاورپوینت باعث می شود دانشجو تمام حواسش به مطالب برود و توجهی به استاد نداشته باشد)؛
ب) اگر در تمام کلاس از پاور استفاده کرده و از تخته استفاده نکنیم کلاس یک نواخت می‌شود.
ج) اگر قرار است کلیپ پخش شود، استاد قبلاً کلیپ را دیده و بررسی کند.
