مراسم سوگواری شهادت حضرت فاطمه‌زهرا (سلام‌الله‌علیها) همراه با بزرگداشت شهدای جبهه مقاومت و وداع با شهید گمنام
چهارشنبه, ۱۴ آذر, ۱۴۰۳
به گزارش روابط عمومی دانشگاه معارف اسلامی، هم‌زمان با ایام فاطمیه «مراسم سوگواری شهادت حضرت فاطمه‌زهرا (سلام‌الله‌علیها) همراه با بزرگداشت شهدای جبهه مقاومت و وداع با شهید گمنام » با سخنرانی حجت‌الاسلام‌والمسلمین علیرضا پناهیان در روز سه شنبه ۱۳ آذر در سالن سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی برگزار گردید.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین پناهیان در ابتدای سخنان خود ضمن تسلیت ایام شهادت بانوی دوعالم حضرت فاطمه‌زهرا (سلام‌الله‌علیها)، بیان داشت: در ایام فاطمیه، مایلم نکته‌ای را با شما در میان بگذارم. در دانشگاه‌ها، دانشجویان معمولاً کنفرانس‌هایی برگزار می‌کنند و مطالبی را ارائه می‌دهند تا اساتید آن‌ها را ارزیابی کنند. من نیز قصد دارم دیدگاهی را مطرح کنم که شاید رویکردی نوین در تحلیل مصائب حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) و وقایع پس از رحلت پیامبر اکرم (ص) باشد.
ایشان یکی از رویکردها در جامعه آن زمان را رویکرد عقیدتی دانست و عنوان کرد: در این رویکرد، با کمترین توجه به مسائل اجتماعی، به این پرسش که چرا این وقایع رخ دادند، پاسخی ساده داده می‌شود: مردم به ولایت علی بن ابی‌طالب (علیه‌السلام) ایمان نداشتند. این پاسخ، هرچند ساده به نظر می‌رسد، اما سوالات بی‌پاسخ بسیاری را به وجود می‌آورد و اختلافات میان شیعه و سنی را تشدید می‌کند. در حالی که این پاسخ صحیح نیست، زیرا در آن زمان بحث شیعه و سنی مطرح نبوده و عوامل اجتماعی دیگری در کار بوده‌اند.
ایشان رویکرد دوم را رویکرد تاریخی سطحی دانست و گفت: این رویکرد تاریخ را بر اساس پادشاهان تحلیل می‌کند. علامه طباطبایی می‌فرمایند که قرآن برای نخستین بار تاریخ اقوام را مطرح کرد و به تاریخ سلاطین کمتر پرداخت. این دیدگاه به ما کمک می‌کند تا به جای تمرکز بر افراد خاص، به نقش جامعه و اقوام در تاریخ بپردازیم.
حجت الاسلام پناهیان در بیان رویکرد سوم گفت: در نهایت، رویکرد اجتماعی نیز وجود دارد که به تحلیل جامعه مدینه و نقش آن در این وقایع می‌پردازد. این رویکرد می‌تواند بسیاری از سوالات بی‌پاسخ را روشن کند و نشان دهد که چگونه جامعه مدینه در این وقایع نقش داشته است.
در تحلیل وقایع پس از رحلت پیامبر اکرم (ص)، یکی از مسائل مهم، عدم پذیرش ولایت علی بن ابی‌طالب (ع) توسط مردم است. این عدم پذیرش نه به دلیل نفی ولایت طولی، بلکه به دلیل نفی ولایت عرضی بود. مردم به زندگی غیرمسئولانه و دیکتاتوری روسای قبایل عادت کرده بودند و روش نرم‌خویی و عدالت‌محوری پیامبر و علی (ع) برایشان قابل تحمل نبود.
پیامبر اکرم (ص) تلاش کرد تا عزت و کرامت انسانی را به مردم بازگرداند، اما این روش برای جامعه‌ای که به دیکتاتوری عادت کرده بود، قابل پذیرش نبود. مردم از مسئولیت‌پذیری و زندگی جمعی مومنانه که پیامبر ترویج می‌کرد، خسته شده بودند. این زندگی جمعی، که بر اساس ایثار و همدلی بود، پس از رحلت پیامبر به سرعت جای خود را به فردگرایی داد.
حضرت زهرا (س) نیز در تلاش برای حفظ این زندگی جمعی و دفاع از حق خود، با بی‌توجهی مردم مواجه شد. ایشان از مردم کمک خواست، اما پاسخی نگرفت و این نشان‌دهنده عدم تمایل مردم به ادامه زندگی جمعی و مسئولانه بود.
در نهایت، این وقایع نشان می‌دهد که جامعه آن زمان آمادگی پذیرش زندگی جمعی و مسئولانه را نداشت و این یکی از دلایل اصلی عدم پذیرش ولایت علی (ع) بود. امید است که با ظهور امام زمان (عج)، این زندگی جمعی و مومنانه دوباره احیا شود.
در ادامه این محفل نورانی، جامعه دانشگاه معارف اسلامی با میزبانی با شکوه از شهید گمنام دفاع مقدس و با مداحی حاج علی رئوفی و روایتگری حجت‌الاسلام امیر یوسفی، با شهید گمنام وداع کردند.
