کتاب «امارت شرفا (سادات حسنی و حسینی) بر حرمین شریفین» منتشر شد

شهرهای مکه و مدینه در دوران اسلامی همواره جایگاه ویژه‌ای نزد مسلمانان داشته‌اند و به‌عنوان حرم الهی و حرم نبوی از قداست ویژه‌ای برخوردار بوده و هستند. این جایگاه قدسی سبب شد همواره مورد توجه قدرتمندان باشند و آن را ابزاری برای مشروعیت‌بخشی به حکومت خویش قرار دهند و به رقابت با یکدیگر بپردازند. در این رقابت، گاه بازیگران دیگری وارد صحنه می‌شدند و از فرصت پیش‌آمده بهره‌برداری می‌کردند.

در نیمه دوم قرن چهارم، رقابت دو قدرت برتر آن روزگار؛ یعنی عباسیان (۶۵۶ ـ ۱۳۲ ق) و فاطمیان (۵۶۷ ـ ۲۹۸ ق) سبب شد گروه‌هایی از علویان ـ که همواره حکومت را حق خود می‌دانستند ـ زمینه را برای تسلط بر حرمین مساعد دیدند و از شرایط پیش‌آمده بهره بردند و در مکه و مدینه قدرت را به‌دست گرفتند که حکومت آنان در این شهرها به «امات شرفا» شناخته می‌شود.

حکومت شرفا در طول تاریخ دستخوش تحولات گوناگون و متأثر از قدرت‌های برتر زمانه بوده است؛ آنها گاه تابع فاطمیان و گاهی عباسیان بودند و در برهه‌ای نیز ایوبیان، ممالیک و عثمانی بر آنان تأثیرگذار بودند و حتی حکومت‌هایی چون آل‌بویه، سلجوقیان و ایلخانیان با فرستادن کمک‌های خود برای نفوذ بر حرمین تلاش می‌کردند. چگونگی برآمدن شرفا و میزان قدرت و اثرگذاری آنان در تحولات جهان اسلام به‌ویژه حرمین شریفین و مناسبات آنان با قدرت‌های موجود و نیز مذهب و اقدامات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی آنان و همچنین وضعیت اقتدار و وظایف و اختیارات آنها از موضوعاتی درخور توجه‌اند که در کتاب حاضر بررسی شده‌اند.

این کتاب به قلم جناب آقای دکتر سید محمود سامانی، در شش فصل تدوین شده است که عناوین آن بدین شرح است:

فصل اول: کلیات پژوهش؛

فصل دوم: زمینه‌ها و عوامل مؤثر بر شکل‌گیری امارت شرفا در حرمین؛

فصل سوم: تاریخچه سیاسی و مذهبی امارت شرفای حجاز؛

فصل چهارم: مناسبات شرفا با قدرت‌های معاصر؛

فصل پنجم: وضعیت فرهنگی و تمدنی حرمین در عصر امارت شرفا؛

فصل ششم: بررسی عوامل پایایی امارت شرفا.

این کتاب در ۵۴۸ صفحه به صورت مشترک توسط انتشارات دانشگاه معارف اسلامی و پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی به چاپ رسیده است. جهت آشنایی بیشتر با مطالب این اثر صفحه‌های آغازین کتاب را ملاحظه نمایید.