گزارش جلسه دفاع رساله جناب آقای داراب نبی زاده

به حول و قوه الهی جلسه دفاع رساله جناب آقای داراب نبی زاده، مقطع دکتری، رشته مدرسی معارف اسلامی گرایش قرآن و متون اسلامی سه شنبه ۲۴ تیر ۱۳۹۹ ساعت ۱۴ در دانشگاه معارف اسلامی برگزار گردید
موضوع رساله: تحلیل تطبیقی حقوق اهل بیت (ع) در قرآن با تاکید بر تفسیر المیزان و تفسیر التحریر و التنویر.
استاد راهنما: حجت الاسلام و المسلمین دکتر رضایی اصفهانی.
استاتید مشاور: جناب آقای مجد فقیهی
اساتید داور: حجت الاسلام و المسلمین دکتر علوی مهر، حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمد هادی منصوری، حجت الاسلام و المسلمین دکتر مودب.
جلسه دفاع، پس از قرائت چند آیه از کلام الله مجید و اعلام برنامه توسط استاد محترم راهنما شروع و سپس دانشجو به ارائه گزارشی از رساله و انجام اصلاحات درخواستی اساتید محترم داوران در جلسه پیش دفاع پرداخت.
در ادامه داوران محترم نظرات خودشان را مطرح نمودند و بعد دانشجو و اساتید محترم راهنما و مشاور به دفاع از رساله پرداختند. و سپس اساتید برای نمره دانشجو به شور نشسته و بعد از آن صورتجلسه توسط استاد محترم راهنما قرائت و در آخر سوگندنامه توسط دانشجو خوانده شد.

چکیده رساله
بر اساس آیات قرآن کریم، اهل بیت(ع) دارای حقوق فراوانی در زمینه های مختلف هستند. مفسران شیعه براساس آیات قرآن کریم برای اهل‌بیت(ع) حقوق سیاسی، اجتماعی، مالی، معنوی، عاطفی و علمی قائل هستند. مفسران اهل تسنن برای اهل‌بیت(ع) حقوق عاطفی، معنوی و علمی را می‌پذیرند ولی اغلب آنها حقوق سیاسی و اجتماعی و مالی اهل‌بیت(ع) را نمی‌پذیرند. در این پژوهش دیدگاه مفسران هر دو فرقه به ویژه دیدگاه علامه طباطبایی و ابن‌عاشور، همراه با دلایل آنها بیان شده است. مفسران شیعه به ویژه علامه طباطبایی براساس آیه ولایت (مائده/۵۵) و آیه اکمال (مائده/۳) و آیه تبلیغ (مائده/۶۷)برای اهل‌بیت(ع) حق ولایت قائل هستند. علامه طباطبائی براساس آیه صادقان (توبه/۱۱۹) و آیه اعتصام (آل‌عمران/۱۰۳) و آیه محبت (آل‌عمران/۳۱) برای اهل‌بیت(ع) حق تبعیت قائل است. صاحب تفسیرالمیزان براساس آیه اول سوره انفال معتقد است که اهل‌بیت(ع) دارای حق انفال هستند. همچنین براساس آیه ششم و هفتم سوره مبارکه حشر و آیه ۴۱ سوره انفال اثبات می‌کند که اهل‌بیت(ع) دارای حق فیء و خمس هستند. از نگاه ایشان منظور از «ذی‌القربی» اهل‌بیت(ع) پیامبر هستند. ایشان براساس آیه ترفیع (نور/۳۶) و آیه مودت (شوراء/۲۳) و آیه صلوات (احزاب/۵۶) برای اهل‌بیت(ع) حقوق معنوی و عاطفی قائل است. وی نیز براساس آیه ۴۳ سوره نحل و آیه ۴۳سوره رعد وآیه ۷۹سوره واقعه وآیه ۷سوره آل¬عمران، معتقد است که اهل‌بیت(ع) حق مرجعیت علمی دارند. ایشان با تحلیل درون متنی آیات و با استناد به روایات مقصود آیات را بیان می‌نماید و دلائل مخالفان را نیز پاسخ می‌دهد. جمعی از مفسران اهل تسنن به ویژه ابن‌عاشور با بیان اشکالات محتوایی و ساختاری و اشکال به روایات سعی دارند حقوق سیاسی و اجتماعی اهل‌بیت(ع)مانند حق ولایت، حق ااطاعت، حق تبعیت وحق ارتباط را نپذیرند. مفسران اهل تسنن حقوق معنوی و عاطفی مانند حق صلوات، حق مودت، حق احترام وترفیع بیوت وحق علمی اهل‌بیت(ع) را می پذیرند و روایات مرتبط با این حقوق را در تفسیر خود می‌آورند.

واژگان کلیدی
قرآن، اهل‌بیت(ع)، تحلیل تطبیقی، حقوق سیاسی و اجتماعی، حقوق مالی، حقوق عاطفی و معنوی، حق علمی.