گزارش جلسه دفاع رساله جناب آقای مهدی معظمی نژاد

به حول و قوه الهی جلسه دفاع رساله جناب آقای مهدی معظمی نژاد، مقطع دکتری، گرایش اخلاق اسلامی سه شنبه ۰۶/آذر/۱۳۹۷ ساعت ۱۸ در دانشگاه معارف اسلامی برگزار گردید

موضوع رساله جناب آقای مهدی معظمی نژاد: مبانی ، اصول و شرایط قضاوت اخلاقی در روابط اجتماعی از دیدگاه قرآن و حدیث با تأکید بر المیزان و بحار الانوار.

استاد راهنما: حجت الاسلام و المسلمین دکتر حسینی قلعه بهمن.

اساتید مشاور: حجت الاسلام و المسلمین دکتر عباس پسندیده.

اساتید داور: حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمدتقی اسلامی، حجت الاسلام و المسلمین دکتر سیدحسین رکن الدینی، جناب آقای دکتر سیدعلی حسینی زاده ده آبادی.

جلسه دفاع، پس از قرائت چند آیه از کلام الله مجید و اعلام برنامه توسط استاد محترم راهنما شروع و سپس دانشجو به ارائه گزارشی از رساله و انجام اصلاحات درخواستی اساتید محترم داوران در جلسه پیش دفاع پرداخت.

در ادامه داوران محترم نظرات خودشان را مطرح نمودند و بعد دانشجو و اساتید محترم راهنما و مشاور به دفاع از رساله پرداختند. و سپس اساتید برای نمره دانشجو به شور نشسته و بعد از آن صورتجلسه توسط استاد محترم راهنما قرائت و در آخر سوگندنامه توسط دانشجو خوانده شد.

چکیده رساله:

رساله حاضر به یکی از مهم‌ترین و مورد ابتلاترین مسئله در روابط اجتماعی یعنی قضاوت اخلاقی می‌پردازد. انسان در طول زندگی اجتماعی خود دائماً در حال قضاوت رفتار،گفتار و همچنین شخصیت دیگران است.

قضاوت و داوری در معنای خاص خود که عبارت است از: ارزیابی رفتار دیگران جهت رفع خصومت و اختلاف هنگام نزاع و مشاجره بین دو نفر یا بیشتر، توسط افراد متخصص که به آنها قاضی گفته می‌شود، از سوی علما و دانشمندان مسلمان در فقه و حقوق به خوبی مورد بررسی قرار گرفته ولی در مورد قضاوت و داوری های اخلاقی که همواره در طول زندگی از سوی عموم مردم انجام می‌گیرد و بدون تردید به دلیل کثرت وقوع آن و همچنین غفلت مردم، از اهمیت بیشتری برخوردار است، پژوهش مستقلی در متون معتبر دینی صورت نگرفته است.

پرسش اصلی رساله این است که مبانی، اصول و شرایط قضاوت اخلاقی در روابط اجتماعی از دیدگاه قرآن و حدیث چیست. تلاش ما بر این بوده که با استمداد از آیات قرآن کریم و روایات اهل بیت (علیهم السلام) و با تأکید بر دو کتاب تفسیر المیزان به عنوان یکی از مهم‌ترین و جامع‌ترین کتب تفسیری و بحارالانوار به عنوان یکی از مدوَن‌ترین کتب روایی و با روش تحلیلی و استنتاجی، به این پرسش پاسخ دهیم. با مراجعه به این منابع مبانی قضاوت اخلاقی در پنج حوزه هستی‌شناختی، معرفت‌شناختی، الهیاتی، انسان‌شناختی و ارزش‌شناختی استخراج گردید. همچنین اخلاص و قصد تقرب، عدالت و انصاف، توجه به تفاوت‌ها و ظرفیت‌ها، حفظ منزلت شخص قضاوت شده، استقلال و بی‌طرفی، عدم تعمیم حکم بدون دلیل به عنوان اصول قضاوت اخلاقی و ایمان و باور قلبی به حاضر و ناظر بودن پروردگار، داشتن اطلاعات کافی و یقینی، تعادل حالات و صفات نفسانی به عنوان شرایط قضاوت اخلاقی در روابط اجتماعی. از آیات و روایات به دست آمد.

واژگان کلیدی

قضاوت اخلاقی، مبانی قضاوت، اصول قضاوت، شرایط قضاوت، روابط اجتماعی.