گزارش جلسه دفاع رساله سرکار خانم اعظم رمضانی

به حول و قوه الهی جلسه دفاع رساله سرکار خانم اعظم رمضانی، مقطع دکتری، گرایش تاریخ و تمدن اسلامی پنج شنبه ۲۴/۰۸/۱۳۹۷ ساعت ۱۲:۳۰ در دانشگاه معارف اسلامی برگزار گردید

موضوع رساله سرکار خانم اعظم رمضانی: فرآیند تحول تاریخی سنت اجتماعی مهریه در فرهنگ اسلامی تا پایان قرن چهارم هجری.

استاد راهنما: جناب آقای دکتر نعمت الله صفری فروشانی.

اساتید مشاور: جناب آقای دکتر ابراهیمی ورکیانی و جناب آقای دکتر عباسعلی حیدری.

اساتید داور: جناب آقای دکتر محمد نصیری، جناب آقای دکتر سید محمود سامانی، حجت الاسلام والمسلمین دکتر یدالله حاجی زاده و  .

جلسه دفاع، پس از قرائت چند آیه از کلام الله مجید و اعلام برنامه توسط استاد محترم راهنما شروع و سپس دانشجو به ارائه گزارشی از رساله و انجام اصلاحات درخواستی اساتید محترم داوران در جلسه پیش دفاع پرداخت.

در ادامه داوران محترم نظرات خودشان را مطرح نمودند و بعد دانشجو و اساتید محترم راهنما و مشاور به دفاع از رساله پرداختند. و سپس اساتید برای نمره دانشجو به شور نشسته و بعد از آن صورتجلسه توسط استاد محترم راهنما قرائت و در آخر سوگندنامه توسط دانشجو خوانده شد.

چکیده رساله:

تشکیل خانواده در سیره پیامبر(ص) مبتنی بر سادگی و بی پیرایگی و به دور از تشریفات است. اندک بودن مهر السنه و تاکید پیشوایان دین بر آسان گیری در تعیین مهریه، عمدتاً به منظور رفع موانع ازدواج و ترغیب به ایجاد رابطه زناشویی میان جوانان امت اسلامی است. این سنت اجتماعی، هرچند با عناوین مختلف و ویژگی های متنوع در بسیاری از حوزه های فرهنگی و آیین های مذهبی رواج داشته است، ولی همانند سایر سنت های اجتماعی در طول روزگاران گذشته پذیرای تحولات و دگرگونی های زیادی بوده و با توجه به زمان و مکان، دستخوش تغییرات مختلفی شده  است. به نظر می رسد کمیت و کیفیت مهریه بسته به عرف و نگرش های حاکم در جوامع اسلامی متفاوت بوده و با گذر زمان و ترویج فرهنگ اسلامی تغییراتی در نوع و میزان آن پدید آمده است.

نگارنده این پژوهش را در شش فصل، با رویکردی تاریخی ـ روایی تنظیم نموده و ضمن بررسی پیشینه تاریخی و مفهوم آن، این سنت اجتماعی را دردوران رسول اکرم(ص) و خلفاء و پس از آن ائمه اطهار(ع) و دوران حکومت امویان و عباسیان مورد تجزیه و تحلیل قرار داده است. ضمناً متداول (میزان و محتوای) مهریه را در میان اقشار مختلف جامعه و موقعیت‌های نژادی افراد، اعم از اشراف، موالی و عامه مردم را تا پایان قرن چهارم هجری مورد کنکاش قرار داده است.

واژگان کلیدی

مهریه، پیامبر(ص)، خلفا، ائمه اطهار، امویان، عباسیان