انتشار کتاب مبانی آرمان گرایی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران

این کتاب که در گروه پژوهشی انقلاب اسلامی دانشگاه معارف اسلامی و به قلم حجت الاسلام محمد فلاح سلوکلایی سامان یافته به همت دانشگاه معارف اسلامی در ۲۴۷ صفحه و در قطع وزیری منتشر شد.

می توان گفت یکی از اولین و پرثمرترین دستاوردهای  انقلاب اسلامی، قانون اساسی جمهوری اسلامی است که با تکیه بر مبانی متین اسلامی و طرح نظری منسجم و مشخص رهبران انقلاب و با همت نخبگان فکری و مذهبی به تصویب رسید. قانونی که مسیر حرکت انقلاب را در ساختاری مدون و مشخص فراهم آورد. در تبیین ابعاد گوناگون این قانون ارزشمند، آثار متنوعی به رشته تحریر در آمده است. غالب این آثار تلاش داشته اند در چارچوبی مشخص که برای دانشجویان  قدری ملال آور و غیر جذاب است به این مهم بپردازند. به نظر می آید اثر حاضر از این چارچوب فراتر رفته و با قلمی جذاب و رویکردی بایسته، مبانی قانون اساسی را تشریح نموده است.

این تحقیق که با مقدمه ای درخور آغاز می شود و در دو فصل و یک خاتمه، نگارش یافته است.

فصل اول که به  کلیات و مفاهیم اختصاص یافته به مباحث کلی و نیز تعریف واژگان و اصطلاحات ذیل پرداخته است: مبانی، آرمان گرایی، قانون اساسی، حکومت، حاکمیت، ولایت فقیه، امامت، امت و مفهوم سعادت.  در فصل دوم  به مواردی از اصول قانون اساسی که با رویکرد آرمان گرایانه تدوین شده اند، اشاره شده و مبانی هر کدام از آنها بیان شده است. در بخش خاتمه نیز به برخی از آثار و نتایج فرهنگی، اقتصادی و سیاسی رویکرد آرمان گرایانه مورد بحث قرار گرفته است.

با توجه به مجموع مباحث، نویسنده محترم نتیجه گرفته رویکرد آرمان گرایانه قانون اساسی موجب شد تا جمهوری اسلامی ایران به دستاوردهای شگرفی دست یابد. اگرچه در بسیاری از موارد به اهداف و آرمان های مورد نظر دست نیافته است اما جهت حرکت نظام به سمت پیشرفت و تعالی است. در انتها به برخی از آثار و نتایج این رویکرد اشاره شده است:

ـ آثار و نتایج فرهنگی: رویکرد آرمان گرایانه قانون اساسی موجب شد تا فرهنگ کشورمان روز به روز به فرهنگ اسلامی نزدیکتر شود. اقبال بسیار خوب مردم و به خصوص جوانان از برنامه های مذهبی، چاپ و نشر کتب و مجلات مذهبی، رویکرد دینی صدا و سیما، ایجاد محیط مساعد برای رشد فضائل اخلاقی بر اساس ایمان و تقوا، مبارزه با مظاهر فساد و تباهی، بالا بردن سطح آگاهی­های عمومی، آموزش و پرورش همگانی، تقویت روح بررسی، تتبع و ابتکار و تشویق محققان، رفع تبعیضات ناروا و ایجاد امکانات عادلانه برای عموم مردم، ایجاد نظام اداری صحیح، تأمین حقوق همه جانبه افراد، توسعه و تحکیم برادری اسلامی، تدوین قوانین و مقررات مدنی و جزایی مناسب، برقراری حقوق مساوی برای مردم بدون توجه به قوم، قبیله، رنگ و نژاد، برخورداری همگان از تأمین اجتماعی، گسترش آزادی قانونمند اجتماعی و… از جمله مصادیق نشر فرهنگ اسلامی به شمار می روند.

ـ آثار و نتایج اقتصادی: اگرچه اقتصاد، هدف اصلی و اولی انقلاب نبوده است اما رویکرد آرمان گرایانه قانون اساسی نقش مثبتی در توسعه و سلامت اقتصاد جمهوری اسلامی ایران داشته است.

پایان بخشیدن به غارت بیت المال توسط خاندان پهلوی و مقامات رژیم سلطنتی، صیانت از ذخائر و معادن زیرزمینی، تلاش در راه پیشرفت تکنولوژیک، استقلال و خودکفایی اقتصادی، تأمین خودکفایی در علوم و فنون، پی ریزی اقتصاد صحیح و عادلانه، تلاش در جهت ریشه کن کردن فقر و محرومیت، تأمین نیازهای اساسی مردم، تأمین شرایط برای اشتغال همگان، تنظیم برنامه اقتصادی کشور، جلوگیری از استثمار و بهره کشی، منع اسراف و تبذیر، جلوگیری از سلطه اقتصادی بیگانه بر اقتصاد کشور، تلاش برای افزایش تولیدات کشاورزی و صنعتی، حرکت در مسیر عدالت اقتصادی و کم کردن فاصله طبقاتی، رشد بی سابقه خدمات رسانی به روستاها، افزایش تولید برق و گاز، لوله‏کشی، جاده کشی و…. از جمله آثار و نتایج اقتصادی این رویکرد می باشند.

ـ آثار و نتایج سیاسی : رویکرد آرمان گرایانه قانون اساسی تأثیر شگرفی بر رویکرد سیاسی کشور در حوزه داخلی و خارجی داشته است. سرنگونی نظام استبدادی و وابسته سلطنتی و ایجاد حکومت مردمی و مستقل، اداره امور کشور براساس اصل اسلامی شورا و دعوت به خیر، نفی هرگونه ستم گری، ستم کشی، سلطه گری و سلطه پذیری، تأمین امنیت داخلی و نفی تفتیش عقاید، آزادی قانونمند نشریات و مطبوعات، آزادی اجتماعات و راهپیمایی ها، اتکاء به آراء عمومی در اداره کشور، طرد کامل استعمار و جلوگیری از نفوذ اجانب، محو هرگونه استبداد، خودکامگی و انحصارطلبی، تقویت کامل بنیه دفاعی با تأکید بر بومی سازی آن، تنظیم سیاست خارجی مستقل، ایجاد روابط صلح آمیز با دیگر کشورها، حمایت بی دریغ از مبارزه حق طلبانه ستمدیدگان و مستضعفان در برابر مستکبران، حمایت همه جانبه از انتفاضه فلسطین و مقاومت مردم لبنان و… از جمله این نتایج است.

آنچه در این تحقیق بدست آمد این است که جمهوری اسلامی ایران، نظامی است با رویکرد آرمان گرایی واقع بینانه و برگرفته از اسلام ناب و تجربه هر چند کوتاه حکومت پیامبر اعظم صلی الله علیه وآله و امیرالمؤمنین علیه السلام که الگویی مناسب را برای دنیای اسلام به نمایش گذاشته اند تا بر همگان ثابت نماید که آموزه های دینی محصور به کنج خانه ها و گوشه انزوای مساجد نیست بلکه در متن اجتماع و جامعه انسانی قابل پیاده شدن می باشند.