گزارش جلسه دفاع رساله جناب آقای علی تقی خاکی

به حول و قوه الهی جلسه دفاع رساله جناب آقای علی تقی خاکی، مقطع دکتری، گرایش مبانی نظری اسلام شنبه ۲۵ خرداد ۱۳۹۸ ساعت ۱۸ در دانشگاه معارف اسلامی برگزار گردید

موضوع رساله: رابطه ذات حق تعالی با صفات ذاتیه در حکمت متعالیه و ارزیابی آن با نصوص قرآنی و روایی.

استاد راهنما: حجت الاسلام و المسلمین دکتر عشاقی.

اساتید مشاور: حجت الاسلام و المسلمین دکتر امامی نیا و حجت الاسلام و المسلمین دکتر حسن پناهی آزاد.

اساتید داور: حجت الاسلام و المسلمین دکتر سید احمد غفاری قره باغ، حجت الاسلام و المسلمین دکتر مهدی عبداللهی، حجت الاسلام و المسلمین دکتر ابوالحسن غفاری .
جلسه دفاع، پس از قرائت چند آیه از کلام الله مجید و اعلام برنامه توسط استاد محترم راهنما شروع و سپس دانشجو به ارائه گزارشی از رساله و انجام اصلاحات درخواستی اساتید محترم داوران در جلسه پیش دفاع پرداخت.
در ادامه داوران محترم نظرات خودشان را مطرح نمودند و بعد دانشجو و اساتید محترم راهنما و مشاور به دفاع از رساله پرداختند. و سپس اساتید برای نمره دانشجو به شور نشسته و بعد از آن صورتجلسه توسط استاد محترم راهنما قرائت و در آخر سوگندنامه توسط دانشجو خوانده شد.

چکیده رساله
مباحث مرتبط با صفات برترین هستی جهان؛ به مهمترین، دامنه‌دارترین و بحث‌برانگیزترین مباحث الهی تبدیل شده است حکمت متعالیه که در بین مسالک مختلف فکری و مکاتب گوناگون حِکمی، داعیه‌دار کشف واقع و رسیدن به حق با برترین شیوه و از بهترین مسیر است، در این مسئله نیز به بحث تفصیلی از اسماء و صفات الهی، ویژگی‌های آنها و چگونگی ارتباط آنها با ذات الهی پرداخته است. در این پژوهش در پی آن هستیم که مختار حکمت متعالیه در این باب چیست؟ لذا در تبیین دیدگاه حکمت متعالیه به اثبات این نکته پرداخته‌ایم که عینیت حقیقت صفات با ذات در عین نفی مفاهیم و تعینات صفات از آن (عینیت در عین زیادت) دیدگاهی است که مورد پذیرش و استدلال قرار گرفته است. ملاصدرا با مبانی و نوآوری‌های خاص فلسفی خود توانسته است تبیینی هستی‌شناسانه و تصویری عقلانی از دیدگاه خود ارائه دهد امری که نظام‌های فلسفی دیگر توانایی آن را نداشته‌اند. همچنین مدعای فوق با استقصای براهین متعدد مورد اثبات قرار گرفته است و به اشکالاتی که بر جنبه‌های اثباتی (عینیت) و سلبی آن (نفی صفات) طرح شده است، پاسخ داده شده است. توجه به نفس الامرِ تحقق صفات، ارتباط صفات با یکدیگر، گزاره‌های دیگری که در حکمت متعالیه طرح شده است و در تنافی با مدعای فوق به نظر می‌رسد و امکان ارجاع برخی انظار دیگر به نظریه مختار از نکات دیگری است که به آنها پرداخته شده است. در بخش نقلی رساله نیز با بررسی تفصیلی آیات و روایات متعدد، همخوانی نظریه حکمت متعالیه با آموزه¬های دینی؛ و نقش الهام‌بخش قرآن و سنت به اثبات رسیده است.

واژگان کلیدی
صفات ذاتی، عینیت صفات، صرافت، بساطت، وجوب وجود، حکمت متعالیه.