گزارش جلسه دفاع رساله سرکار خانم نصرت بانو عزیزی

به حول و قوه الهی جلسه دفاع رساله سرکار خانم نصرت بانو عزیزی، مقطع دکتری، رشته مدرسی معارف اسلامی گرایش تاریخ و تمدن اسلامی پنجشنبه ۲۵ اردیبهشت ۹۹ ساعت ۱۱ صبح در دانشگاه معارف اسلامی به صورت آنلاین برگزار گردید

موضوع رساله: نقش زنان در تمدن اسلامی عصر عباسی (شرق خلافت اسلامی).

استاد راهنما: سرکار خانم دکتر جان احمدی.

اساتید مشاور: جناب آقای دکتر محمد نصیری و جناب آقای دکتر سید محمود سامانی.

اساتید داور: سرکار خانم دکتر زهرا روح الهی امیری، جناب آقای دکتر محمد سپهری، حجت الاسلام و المسلمین دکتر امیرمحسن عرفان.

جلسه دفاع، پس از قرائت چند آیه از کلام الله مجید و اعلام برنامه توسط استاد محترم راهنما شروع و سپس دانشجو به ارائه گزارشی از رساله و انجام اصلاحات درخواستی اساتید محترم داوران در جلسه پیش دفاع پرداخت.

در ادامه داوران محترم نظرات خودشان را مطرح نمودند و بعد دانشجو و اساتید محترم راهنما و مشاور به دفاع از رساله پرداختند. و سپس اساتید برای نمره دانشجو به شور نشسته و بعد از آن صورتجلسه توسط استاد محترم راهنما قرائت و در آخر سوگندنامه توسط دانشجو خوانده شد.

چکیده رساله
زنان مسلمان همواره با اتکا به آموزه‌های اسلامی در صحنه‌های مختلف تمدن اسلامی حضور یافته‌اند و به ویژه در مناسبات فرهنگی و اجتماعی و حتی نهادسازی‌های تمدنی پس از اسلام تاثیرگذار بوده‌اند. فرهنگ کرامت بخشی به زنان با ظهور پیامبر (صلی الله علیه و آله) آغاز شد و با تغییرات بنیادین در دیدگاههای زن ستیز، فرهنگ تکریم زنان از خاندان پیامبر اجرایی شد. حضور اجتماعی زنان از عصر پیامبر آغاز و در دوره خلافت اسلامی ادامه یافت. عصرعباسی دوره انفتاح و عصر مراودات سیاسی و فرهنگی است و زنان نیز همگام با این تحولات در پیشبرد تمدن، نقش بسزایی ایفا نمودند. نقش آموزشی و تربیتی زنان زاهد و عارف خصوصا مادران ائمه به عنوان الگو بانوان شیعه، نقش زنان درباری و صاحب منصبان سیاسی در امور اقتصادی و خیریه، نقش تمدن سازی زنان در راه اندازی نهادهای فرهنگی و عام‌المنفعه همچون مدرسه سازی، مسجد سازی، ارائه خدمات پزشکی و…، حضور زنان در مناصب تخصصی و مشاغل کلیدی مثل قضاوت، مشاورت و حتی مدیریت امور دربار عباسی با عنوان زنان قهرمانه و حضور زنان در عرصه‌های شاعری و نویسندگى، ستاره‏شناسى، طبابت و مامایی و پرستاری و نیز خوانندگی و نوازندگی نزد خلفا و سلاطین عباسی از یافته‌ها و محورهای کلیدی این پژوهش است. همچنین زنان در عرصه‌های سیاسی با مداخلات و مؤثرات رفتاری بر جریان‌های سیاسی چون فرآیند جانشینی و تحولات ساختاری در نهاد قدرت خلافت عباسی و منازعات سیاسی نقش داشته‌اند که در این پژوهش به آنها پرداخته شده است.
یافتن نقش و تاثیر زنان در ساخت و تحولات تمدنی و نظام‌های مختلف اجتماعی مانند نظام سیاسی، اقتصادی، فرهنگی،حقوقی، تربیتی، عبادی و… در بازه زمانی قرن دوم تا هفتم هجری و در محدوده شرق خلافت اسلامی در عصر عباسی مورد نظر این رساله می‌باشد. سوال اساسی این پژوهش این است که نقش زنان در تمدن اسلامی عصر عباسی (حوزه شرق خلافت اسلامی) چه بوده است؟
هدف اصلی از این پژوهش ارائه الگویی کاربردی و علمی برای شناسایی و نقش زنان تاثیر گذار بر تمدن اسلامی در عصر عباسی است.روش مطالعه این رساله با توجه به ماهیت میان رشته‌ای آن تلفیقی از روش تاریخی و جامعه شناختی تاریخی و با روش توصیفی ـ تحلیلی و شیوه کتابخانه‌ای و اسنادی، به جمع‌آوری اطلاعات پرداخته است.
رویکرد تحلیلی و یافت اطلاعات دقیق تاریخی و سهم سنجی نقش تمدن سازی زنان در عرصه‌های مختلف از رویکردهای نوآورانه رساله پیش روست.

واژگان کلیدی
تمدن، تمدن اسلامی، زنان عصر عباسی، شرق خلافت عباسی، قهرمانه.