گفتگوی دکتر میرمحمدی در خصوص انتشار کتاب «جستارهایی دینی و فلسفی در باب تاریخ و تمدن»

اشاره
دکتر سید ضیاء الدین میرمحمدی عضو هیئت علمی دانشگاه معارف اسلامی متولد سال ۱۳۵۰ می باشد. وی دانش آموخته حوزه علمیه قم بوده و بیش از یک دهه در دروس خارج فقه و اصول حوزه شرکت کرده است. وی دکترای خود را در دانشگاه معارف اسلامی و در رشته تاریخ و تمدن اسلامی با دفاع از رساله دکتری با عنوان «چیستی، اعتبار و کاربست نظریه در علم تاریخ با رویکرد دینی» اخذ کرده است. تدریس و تحقیق در زمینه ‌های «فلسفه تاریخ»، «فلسفه تمدن»، «تمدن نوین اسلامی»، «تاریخ تمدن اسلامی» و «روش تحقیق در تاریخ» در جامعه المصطفی، جامعه الزهرا سلام الله علیها، موسسه امام رضا علیه السلام و مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره و… از جمله فعالیت های علمی ایشان می باشد. انتشار کتاب «جستارهایی دینی و فلسفی در باب تاریخ و تمدن» که به خامه دانش و تلاش ایشان به فرجام رسیده است بهانه ای شد تا گفت و گویی با ایشان داشته باشیم.

مهم ترین انگیزه شما برای کاوش و بررسی در این موضوع چه بوده است؟
تاریخ و تمدن را با رویکرد های گوناگونی مانند رویکرد تاریخی، رویکرد فلسفی، رویکرد جامعه شناختی، رویکرد سیاست شناختی ورویکرد های دیگر می توان تحلیل کرد. تحلیل دینی تاریخ نیز یکی از تحلیل عینی در ارتباط با تاریخ و تمدن و پدیده های مرتبط به آنها هست. ضرورت شناخت وگسترش تحلیل های دینی در تاریخ در کنار تحلیل های فلسفی تاریخ و تمدن یکی از انگیزه های اصلی این حقیردر این موضوع می باشد.

مهم ترین یافته های علمی شما در این کتاب چه مواردی بوده است؟
مهم ترین یافته این جانب در رویکردهای تحلیلی درمطالعات تاریخی و تمدنی، توجه به رویکرد تحلیل دینی تاریخ وتمدن است. به نظرحقیر تحلیل دینی تاریخ وتمدن، ازیک نوع عینیت تاریخی و عینیت تمدنی برخوردار است که در رویکردهای تحلیلی دیگر تاریخ و تمدن، کمتر شاهد این نوع عینیت تاریخی وتمدنی هستیم.

بهترین تجربه پژوهشی شما در فرایند نگارش کتاب را بیان کنید؟
به نظر من استفاده از تنوع رویکردهای تحلیلی در مطالعات تاریخی و تمدنی یک تجربه پژوهشی با ارزشی هست. ضرورت دارد رویکردهای متنوع تحلیلی را وارد مطالعات تاریخی و تمدنی کنیم. تجربه رویکرد تحلیل دینی در مطالعات تاریخی و تمدنی، ما را بیشتر وارد فضای مطالعات میان رشته ای و فرا رشته ای در تحقیق و پژوهش های تاریخی و تمدنی می کند.

اگر خودتان بخواهید از کتابتان انتقاد کنید، چه اشکالاتی را وارد می دانید؟
این کتاب که جستارهایی دینی و فلسفی در مطالعات تاریخی وتمدنی هست، در واقع یک درآمد هستی شناختی و معرفت شناختی با رویکرد فلسفی و دینی به مطالعات تاریخی وتمدنی است. تا رسیدن به سطح تحلیل تاریخی وتمدنی با یک نظریه فلسفی و نظریه دینی هنوز فاصله جدی داریم.

چه تجویزهایی را مبتنی بر یافته های علمی کتاب به مراکز و موسسات علمی ارائه می دهید؟
مراکز علمی و موسسات علمی مرتبط با حوزه آموزش و پژوهش مطالعات تاریخی و تمدنی، بایستی سیاست های آموزشی و پژوهشی مرتبط با رویکرد های تحلیل دینی تاریخ و تمدن را تدوین کنند. مطالعات میان رشته ای و فرا رشته ای را به خصوص با رویکرد تحلیل دینی، درتحقیق وپژوهش های تاریخی و تمدنی نهادینه کنند.

چه پیشنهاداتی برای کاوش های علمی مبتنی بر محتوای کتاب به دانشجویان ارائه می دهید؟
تنوع مطالعات فلسفی و دینی دانشجویان رشته های تاریخ وتمدن بایستی افزایش پیدا کند. دانشجویان رشته های تاریخ و تمدن بایستی با علوم انسانی ونظریه های علوم انسانی مرتبط با حوزه مطالعات تاریخی و تمدنی شناخت تفصیلی تری پیدا کنند. تسلط بر مطالعات فلسفه نظری تاریخ و فلسفه علم تاریخ با رویکرد دینی برای دانشجویان تاریخ وتمدن ضرورت دارد. ورود به حوزه مطالعات میان رشته ای و فرا رشته ای به نظر این حقیر درآینده فضای آموزشی وپژوهشی مطالعات تاریخی وتمدنی، ضرورتی مضاعف دارد.