فضائل حضرت فاطمه معصومه(س)

در آستانه وفات کریمه اهل بیت حضرت معصومه (س)، مراسم سخنرانی با حضور حجت الاسلام و المسلمین جناب آقای دکتر محمدهادی منصوری عضو هیئت علمی دانشگاه معارف اسلامی، در روز چهارشنبه ۵ آذر ۹۹ برگزار شد.
این جلسه، به دلیل رعایت مسائل بهداشتی بدون حضور دانشجویان و کارکنان دانشگاه برگزار گردید.
دکتر منصوری در ابتدای این جلسه گفتند: عن الصادق علیه السلام «إِنَ لِلّهِ حَرَماً وَ هُوَ مَکَهُ وَ إِنَ لِلرَّسُولِ (ص) حَرَماً وَ هُوَ الْمَدِینَهُ وَ إِنَ لِأَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ(ع) حَرَماً وَ هُوَ الْکُوفَهُ وَ إِنَ لَنَا حَرَماً وَ هُوَ بَلْدَهٌ قُمَّ وَ سَتُدْفَنُ فِیهَا امْرَأَهٌ مِنْ أَوْلَادِی تُسَمَّی فَاطِمَهَ فَمَنْ زَارَهَا وَجَبَتْ لَهُ الْجَنَهُ»؛ سخن درباره بانویی است از جنس نور که در روایات ما فضائل متعددی از ایشان بیان شده است. در فضیلت فاطمه معصومه (س) همین بس که امام صادق (ع) فرمودند: خدا را حرمی است و آن مکه است، پیامبر را حرمی است و آن مدینه است، امیرالمومنین را حرمی است و آن کوفه است و برای ما حرمی است و آن قم است و در آن خانمی از فرزندان من به نام فاطمه دفن خواهد شد، هرکس وی را زیارت کند پاداشش بهشت خواهد بود.
بانویی که دارای مقام شفاعت است و به فرموده امام صادق (ع) «تُدخَلُ‏ بِشَفَاعَتِهَا شِیعَتِی الْجَنَّهَ بِأَجْمَعِهِم»‏؛ به شفاعت فاطمه معصومه (س) همه شیعیانم وارد بهشت می شوند. (بحارالانوار، ج ۵۷، ص۲۲۸)
خانمی که دارای مقام عصمت است و امام رضا (ع) ایشان را با لقب «معصومه» یاد کرده و فرموده اند: «مَنْ زَارَ الْمَعْصُومَهَ فِی قُم‏ عارفا بحقها فله الجنه» (زادالمعاد، ص ۵۴۷) و این چه عظمتی است که فاطمه معصومه (س) دارد که چند امام درباره فضیلت زیارت او فرموده اند: «من زارها وجبت له الجنه».
عضو هیئت علمی دانشگاه معارف اسلامی بیان کردند: شباهت های متعددی بین فاطمه معصومه (س) و فاطمه زهرا (س) وجود دارد. یکی از شباهت ها جمله «فداها ابوها» است. همچنان که پیامبر اکرم (ص) درباره فاطمه زهرا (س) فرمودند فداها ابوها، امام کاظم (ع) درباره فاطمه معصومه (س) فرمودند فداها ابوها.
ایشان در ادامه به توضیح عباراتی از زیارت نامه حضرت معصومه (س) پرداختند و بیان داشتند:
سلام ۳۰ مرتبه در زیارت حضرت معصومه سلام (س) آمده است.
پنج سلام به پیامبران به صورت غائب:
۱. السَّلامُ عَلَى آدَمَ صِفْوَهِ اللَّهِ ۲. السَّلامُ عَلَى نُوحٍ نَبِیِّ اللَّهِ ۳. السَّلامُ عَلَى إِبْرَاهِیمَ خَلِیلِ اللَّهِ ۴. السَّلامُ عَلَى مُوسَى کَلِیمِ اللَّهِ ۵. السَّلامُ عَلَى عِیسَى رُوحِ اللَّهِ
چهار سلام به پیامبر اسلام (ص):
۱. السَّلامُ عَلَیْکَ یَا رَسُولَ اللَّهِ ۲. السَّلامُ عَلَیْکَ یَا خَیْرَ خَلْقِ اللَّهِ ۳. السَّلامُ عَلَیْکَ یَا صَفِیَّ اللَّهِ ۴. السَّلامُ عَلَیْکَ یَا مُحَمَّدَ بْنَ عَبْدِ اللَّهِ خَاتَمَ النَّبِیِّینَ
دوازده سلام به سایر حضرات معصومان علیهم السلام:
یازده بار به صورت مخاطب: ۱. حضرت علی (ع) ۲. حضرت زهرا (س) ۳. سلام مشترک به حضرت امام حسن و امام حسین علیهما السلام. سلام چهارم تا یازدهم به سائر ائمه علیهم السلام (امام زین العابدین تا امام حسن عسکری (ع))
سلام دوازدهم به صورت غائب: السَّلامُ عَلَى الْوَصِیِّ مِنْ بَعْدِهِ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى نُورِکَ وَ سِرَاجِکَ وَ وَلِیِّ وَلِیِّکَ وَ وَصِیِّ وَصِیِّکَ وَ حُجَّتِکَ عَلَى خَلْقِکَ
نه سلام خطاب به حضرت معصومه (س):
۱. السَّلامُ عَلَیْکِ یَا بِنْتَ رَسُولِ اللَّهِ ۲. السَّلامُ عَلَیْکِ یَا بِنْتَ فَاطِمَهَ وَ خَدِیجَهَ ۳. السَّلامُ عَلَیْکِ یَا بِنْتَ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ ۴. السَّلامُ عَلَیْکِ یَا بِنْتَ الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ ۵. السَّلامُ عَلَیْکِ یَا بِنْتَ وَلِیِّ اللَّهِ ۶. السَّلامُ عَلَیْکِ یَا أُخْتَ وَلِیِّ اللَّهِ ۷. السَّلامُ عَلَیْکِ یَا عَمَّهَ وَلِیِّ اللَّهِ ۸. السَّلامُ عَلَیْکِ یَا بِنْتَ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ وَ رَحْمَهُ اللَّهِ وَ بَرَکَاتُهُ ۹. السَّلامُ عَلَیْکِ عَرَّفَ اللَّهُ بَیْنَنَا وَ بَیْنَکُمْ فِی الْجَنَّهِ وَ حَشَرَنَا فِی زُمْرَتِکُمْ وَ أَوْرَدَنَا حَوْضَ نَبِیِّکُمْ وَ سَقَانَا بِکَأْسِ جَدِّکُمْ مِنْ یَدِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْکُمْ
ایشان در ادامه گفتند: بعد از سلام آخر دعاهایی در زیارت نامه مطرح می شود و این دعاها را می توان در دو قالب تقسیم نمود: ایجابی و سلبی. موارد ایجابی مانند «اسال الله ان یرینا فیکم السرور و الفرج و ان یجمعنا…»
اما دو مورد هست که سلبی است: «۱. أسأل الله … أن لایسلبنا معرفتکم ۲. اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ أَنْ تَخْتِمَ لِی بِالسَّعَادَهِ فَلا تَسْلُبْ مِنِّی مَا أَنَا فِیهِ»

مصادیق سلب شونده ها:
۱. نعمت: «وَ لَا تَسْلُبْنَا نِعْمَتَکَ» (مصباح المتهجد ج ۲، ص ۷۱۷)
۲. عافیت: «یَا مَنَّانُ امْنُنْ عَلَیَّ بِالْعَافِیَهِ فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَهِ وَ لَا تَسْلُبْنِیهَا أَبَداً مَا أَبْقَیْتَنِی»‏
۳. حق: شیخ طوسی در مصباح المتهجد و سلاح المتعبد این دعا را نقل کرده است: «وَ لَا تَسْلُبْنِیهِ‏ وَ هَیِّئْ لِیَ الْإِنَابَهَ إِلَى دَارِ الْخُلُودِ وَ التَّجَافِیَ عَنْ دَارِ الْغُرُورِ وَ الِاسْتِعْدَادَ لِلْمَوْتِ قَبْلَ أَنْ یَنْزِلَ بِی اللَّهُمَّ لَا تَأْخُذْنِی بَغْتَهً وَ لَا تَقْتُلْنِی فَجْأَهً وَ لَا تُعَجِّلْنِی عَنْ حَقٍّ وَ لَا تَسْلُبْنِیهِ‏» (مصباح المتهجد و سلاح المتعبد ج‏۲ ؛ ص۴۸۳)
۴. نعمت صالح: «وَ لَا تَسْلُبْنِی‏ صَالِحَ مَا أَنْعَمْتَ بِهِ‏ عَلَیَّ» (مصباح المتهجد و سلاح المتعبد ؛ ج‏۲ ؛ ص۵۸۷)
در تبیین نعمت صالح در دعای دیگری آمده است:
«وَ لَا تَسْلُبَنِی‏ صَالِحَ مَا مَنَنْتَ بِهِ عَلَیَّ مِنْ حُبِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ الطَّیِّبِینَ الْأَخْیَارِ آمِینَ رَبَّ الْعَالَمِینَ وَ صَلَّى اللَّهُ عَلَى مُحَمَّدٍ النَّبِیِّ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ».
۵. یقین به ظهور: درباره امام زمان (ع): «وَ لَا تَسْلُبْنَا الْیَقِینَ لِطُولِ الْأَمَدِ فِی غَیْبَتِهِ وَ انْقِطَاعِ خَبَرِهِ عَنَّا» (کمال الدین و تمام النعمه؛ ج ۲، ص ۵۱۳)
۶. ولایت: اما محوری ترین و مهم ترین نعمتی که در ادعیه، عدم سلب آن از خدا خواسته شده ، نعمت ولایت است:
در عید غدیر امام سجاد (ع) سمت راست و چپ بر سجده می گذاشت و می فرمود: «اللَّهُمَّ لَا تَسْلُبْنِی‏ مَا أَنْعَمْتَ بِهِ عَلَیَّ مِنْ وَلَایَتِکَ وَ وَلَایَهِ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ عَلَیْهِ وَ عَلَیْهِمُ السَّلَامُ» (مصباح المتهجد و سلاح المتعبد، ج ‏۱، ص ۷۹)
و در دعای روز غدیر وارد شده: «فَأَتْمَمْتَ عَلَیَّ نِعْمَتَکَ بِأَنْ ذَکَّرْتَنِی ذَلِکَ وَ مَنَنْتَ بِهِ عَلَیَّ وَ هَدَیْتَنِی لَهُ، فَلْیَکُنْ مِنْ شَأْنِکَ یَا إِلَهِی وَ سَیِّدِی وَ مَوْلَایَ أَنْ تُتِمَّ لِی ذَلِکَ وَ لَا تَسْلُبَنِیهِ‏ حَتَّى تَتَوَفَّانِی وَ أَنَا عَلَیْهِ وَ أَنْتَ عَنِّی رَاضٍ، فَأَنْتَ أَحَقُّ الْمُنْعِمِینَ بِأَنْ تُتِمَّ نِعْمَتَکَ عَلَیَّ».
علامه طباطبایی ذیل آیه ۳ سوره مائده بدین نکته اشاره دارد که نعمت در حقیقت یک چیز است و آن نعمت ولایت است. هر آنچه ذیل ولایت الله باشد نعمت و هر آنچه از آن خارج باشد نقمت است.
ایشان در بخش پایانی سخنانشان گفتند: ختم به سعادت به این است که نعمت ولایتی که خدا به ما بخشیده ، سلب نشود. چنانکه در دعا آمده است: «اللَّهُمَّ فَتَمِّمْ ذَلِکَ بِهِ لَنَا وَ لَا تَسْلُبْنَا إِیَّاهُ، وَ اجْعَلْهُ مُسْتَقَرّاً وَ لَا تَجْعَلْهُ مُسْتَوْدَعا» و از مهمترین عوامل سلب نعمت، کفران نعمت است و شکر نعمت باعث حفظ نعمت می شود. امیرالمؤمنین (ع) می فرمایند: «صَیِّرِ الدِّینَ حِصْناً لِدَوْلَتِکَ وَ الشُّکْرَ حِرْزاً لِنِعْمَتِکَ فَکُلُّ دَوْلَهٍ یَحُوطُهَا الدِّینِ لَا تُغْلَبُ وَ کُلُّ نِعْمَهٍ یَحْرُزُهَا الشُّکْرُ لَا تُسْلَبُ»‏ هر نعمتی که در شکر آن را حفظ نماید، سلب نمی شود.
برای دریافت صوت اینجا کلیک کنید.