تاریخ تحلیلی صدر اسلام؛ تبیین قرآن‌شناختی از حوادث تاریخی
مؤلف: دکتر سیدسعید روحانی و دکتر فاطمه جان‌احمدی
موضوع: تاريخ صدر اسلام / قرآن و وقايع تاريخي
نوع: درسی
ناشر: نشر معارف
شابک: 978-600-441-473-9
تاریخ و رویدادهای صدر اسلام، ازآن‌رو که با ظهور و بروز آخرین دین الهی، همراه است، اهمیت ویژه‌ای برای ما مسلمانان دارد. بازشناسی این رویدادها و دریافت نسبت آنها با قرآن و آخرین پیامبر الهی(ص)، علاوه بر شناخت توصیفی این رویدادها در پاسخ به پرسش از چگونگی آنها و نیز فهم تبیینی این رویدادها در پاسخ به پرسش از چرایی آنها، ظرفیت شایانی برای دریافت اصول و شاخص‌های فراتاریخی برای پی‌ریزی سبک زندگی امروزین خواهد داشت.
این کتاب در 200 صفحه و در 16 درس تلاش کرده است تا سهم قرآن را در شناخت تاریخ صدر اسلام بیش از پیش به تصویر کشد. همچنین از محاسن این کتاب، ارائه مطالب در قالب درس‌نامه است که هم با رسالت آموزشی بودن کتاب‌های معارف اسلامی دانشگاه‌های کشور، سازگارتر است و هم فرایند تدریس را برای اساتید معارف اسلامی آسان‌تر می‌نماید.
درس اول ِکتاب، به مباحث مقدماتی شامل واژه‌شناسی و اعتبار علم تاریخ، اهداف و ویژگی‌های تاریخ‌نگاری در قرآن اختصاص یافته است. در درس‌های دوم تا پنجم، به محیط پیدایش اسلام، ولادت رسول‌خدا(ص)، دوران کودکی تا جواني، بعثت و نیز دوران مکی ِدعوت پرداخته شده است.
در درس ششم مباحثي چون مهاجرت و زمينه‌هاي هجرت مسلمانان و رسول‌خدا(ص) به يثرب، ليلة‌المبيت و تأسيس مسجد قبا مورد بررسي قرار گرفته است. درس هفتم به آن‌دسته از اقدامات رسول‌الله(ص) اختصاص يافته است كه در تشكيل و تثبيت حكومت اسلامي تأثير فراوان داشته است. نويسنده محترم در دو درس هشتم و نهم نبردهاي بدر، احد، احزاب، فتح مكه، حنين و صلح حديبيه را از منظر قرآن و تاريخ اسلام واكاوي كرده است. در درس‌هاي دهم تا سيزدهم نيز انگيزه‌ها، اهداف، روش‌ها و شيوه‌هاي مخالفت يهوديان و نيز اوصاف، ويژگي‌ها، اهداف و انگيزه‌هاي منافقان از منظر قرآن مورد بررسي و مداقه قرار گرفت. در دو درس چهاردهم و پانزدهم نيز مباحث با اهميتي چون حجة‌الوداع، غديرخم، تجهيز سپاه اسامه، وصيت‌نامه و رحلت رسول‌خدا(ص)، سقيفه بني‌ساعده و مباهله از منظر مكتب خلفاء و مكتب اهل‌بيت(ع) طرح شده است. درس شانزدهم نیز با عنوان «جهانی‌بودن اسلام و عوامل گسترش آن» به ویژگی جهانی‌بودن اسلام در قرآن و شواهد تاریخی و نیز بررسی سه عامل از عوامل گسترش اسلام اختصاص یافته است.
اين پژوهش، یکی از ده کتاب درسی دروس معارف اسلامی دانشگاه‌های کشور است که در راستای «طرح کوتاه‌مدت تحول دروس معارف اسلامی» و به همت معاونت محترم پژوهشی دانشگاه معارف اسلامی در مردادماه 1401 از سوي نشر معارف به جامعه علمي كشور عرضه شده است.
جهت آشنایی بیشتر با مطالب این اثر صفحه‌های آغازین کتاب را ملاحظه نمایید.
این کتاب از آثار آقای دکتر سیدسعید روحانی و خانم دکتر فاطمه جان‌احمدی، یکی از کتاب‌های درسی دروس معارف اسلامی دانشگاه‌های سراسرکشور است که در راستای «طرح کوتاه مدت تحول دروس معارف اسلامی»، از سوی معاونت محترم پژوهشی دانشگاه معارف اسلامی به سامان رسیده است.